Asafetyda – zastosowanie i właściwości
Asafetyda jest przyprawą i surowcem zielarskim otrzymywanym przez ekstrahowanie łodygi i korzeni zapaliczki cuchnącej. To gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Ponieważ ma mocny, cebulowo-czosnkowy zapach i smak, jest szeroko wykorzystywana w kuchni indyjskiej. Jakie ma właściwości? W jakich daniach najczęściej wykorzystuje się asafetydę?
1. Co to jest asafetyda?
Asafetyda, nazywana czarcim łajnem lub smrodzieńcem, znana także jako asafetida lub asofetyda (w hindi nazywana Hing) to stężała, zbrylona gumożywica i przyprawa otrzymywana z kłączy zapaliczki cuchnącej.
Zapaliczka cuchnąca (Ferula assa-foetida), znana także jako zakrzewka cuchnąca, asant cuchnący, asafetyda to gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Rośnie w północnych rejonach Indii, w Iranie i Afganistanie. Można ją spotkać na piaszczystych i kamienistych pustyniach. Bywa uprawiana w południowej Europie.
Zakrzewka cuchnąca postrzegana jest jako roślina przyprawowa i lecznicza. W jej korzeniach i kłączach obecny jest sok mleczny, w którym występuje gumożywica, tak zwana asa foetida. Cała roślina może być także używana jako świeże warzywo.
2. Właściwości zdrowotne asafetydy
Asafetyda składa się głównie z węglowodanów (około 68%), wody (16%), białka (4% białka) i błonnika. Obecne są w niej również minerały, takie jak żelazo, fosfor i wapń oraz witaminy z grupy B oraz inne substancje aktywne.
Jakie są korzyści zdrowotne związane z dodawaniem asafetydy do potraw i stosowania jej w medycynie naturalnej? Asafetyda jako lek:
- pomaga przy żółtaczce i chorobach żołądka, pobudza trawienie, pomaga pozbyć się toksyn z organizmu,
- wspiera walkę z pasożytami i grzybami
- sprawdza się w przypadku puchliny wodnej,
- pomaga leczyć choroby układu nerwowego, ponieważ działa uspokajająco (w aromaterapii). Wyciąg z asafetydy ma regulacyjny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy, dzięki czemu zmniejsza odczuwanie negatywnych skutków związanych z odstawieniem narkotyków,
- pomaga przy zapaleniu oskrzeli, anginie, astmie i krztuścu oraz innych chorobach dróg oddechowych. Pomóc może płukanka do gardła, przygotowana z gorącej wody, kurkumy oraz szczypty asafetydy lub mikstury do picia (np. z miodem),
- obniża ciśnienie krwi,
- wykazuje działanie przeciwutleniające,
- łagodzi choroby oczu (kompresy z dodatkiem asafetydy),
- pomaga na ukąszenia owadów,
- tonuje ból zębów,
- łagodzi stany zapalne.
Korzyści ze stosowania asafetidy mogą także zauważyć kobiety zmagające się z niepłodnością, ryzykiem przedwczesnego porodu czy bolesnymi oraz zbyt obfitymi miesiączkami.
W medycynie alternatywnej asafetyda może być stosowana zarówno doustnie, jak i w formie okładów czy płukanek, ale i w roli przyprawy. Warto pamiętać, że jest lekkostrawna i zalecana osobom z problemami z układem pokarmowym oraz tym, które stronią od cebuli i czosnku (traktowana jest często jako ich zamiennik).
3. Asafetyda - przyprawa
Asafetyda wchodzi w skład wielu mieszanek przyprawowych charakterystycznych dla kuchni indyjskiej. Stosowana jest jako wzmacniacz smaku i środek aromatyzujący.
Asafetyda - do czego ją stosować?
Asafetyda jest przyprawą, którą stosuje się w niewielkich ilościach głównie do wzbogacania smaku dań kuchni wegetariańskiej. Stanowi doskonałą alternatywę dla cebuli lub czosnku.
Przyprawa dobrze pasuje do dań z roślin strączkowych, warzywnych i grzybowych czy potraw na bazie curry i kurkumy. Trzeba tylko pamiętać, że surowa ma ostry i gorzkawy smak oraz intensywny, niezbyt przyjemny aromat. Owa charakterystyczna woń (przypominająca aromat cebuli bądź czosnku) znika podczas gotowania, pozostawiając ciekawy aromat.
Asafetyda - jak używać?
Aby zachować smak i właściwości, stosując asafetydę, trzeba pamiętać, by dodawać ją:
- w niewielkiej ilości (nie więcej niż ¼ łyżeczki na porcję dania),
- najlepiej po dokładnym rozpuszczeniu w gorącej wodzie (choć można ją dodawać bezpośrednio do przygotowywanych potraw),
- pod koniec gotowania.
Asafetyda - gdzie kupić
Asafetyda jest dostępna zarówno w formie drobnoziarnistej i proszku wymieszanego z mąką pszenną lub ryżową, jak i zlepków żywicy (trzeba ja wówczas zetrzeć przed użyciem). Można ją kupić w wielu sklepach, tak stacjonarnych, jak i online (sklepach zielarskich, marketach z żywnością ekologiczną, sklepach z przyprawami czy produktami egzotycznymi). Najlepiej wybierać produkty pochodzące z Indii. Cena przyprawy wynosi od kilku do kilkunastu złotych, w zależności od wielkości opakowania.
Jak przechowywać asafetydę, aby zachowała swoje właściwości?
Asafetyda w proszku powinna być przechowywana w szczelnym opakowaniu. To nie tylko pozwala zachować jej właściwości, ale i zapobiec przejmowaniu jej charakterystycznego, silnego zapachu przez inne, znajdujące się w pobliżu, produkty.
4. Czy asafetyda jest bezpieczna?
Badania dowiodły, że asafetyda nie jest toksyczna i nie wywołuje zatrucia, ale jej długotrwałe stosowanie może wpływać na pogorszenie parametrów wątrobowych oraz krwi, zaś stosowanie jej w zbyt dużych ilościach może podrażniać układ pokarmowy.
Kto powinien zachować ostrożność w stosowaniu asafetydy? Zdecydowanie kobiety w ciąży i osoby z tendencją do zmian w wątrobie oraz parametrach krwi.