Less waste w kuchni. Jak jeść świadomie i ograniczać generowanie odpadów

Less waste to ruch, którego głównym założeniem jest ograniczenie ilości odpadów. Jest on odpowiedzią na wszechobecny problem generowania ogromnej liczby śmieci. Idea ta jest nieco mniej radykalna niż idea zero waste – żadnych odpadów. Co to znaczy less waste? Jak być bardziej eko w kuchni? I jak gotować oraz jeść świadomie?

1. Co to jest less waste?

Less waste w dosłownym tłumaczeniu oznacza mniej odpadów. Jest to koncepcja, która zakłada styl życia oparty na minimalizowaniu ilości śmieci oraz ograniczaniu marnowania żywności.

Less waste to przede wszystkim sztuka wyrabiania ekologicznych nawyków, które przyczyniają się do mniejszego obciążania środowiska. Takie działania nie wymagają ogromnych poświęceń, a dają bardzo dużo.

Co ważne, poszanowanie przyrody nie jest jedynym powodem, dla którego warto wybrać styl less waste. Wprowadzenie takich zasad do codziennego życia ma też korzystny wpływ na domowy budżet.

Zobacz film: "Gotowanie w duchu zero waste. Czipsy z obierek"

Jaka jest różnica między zero waste a less waste?

Zero waste zakłada całkowitą eliminację śmieci. Wymaga więc dużego poświęcenia, a dla wielu osób niemal zupełnej zmiany obecnego stylu życia.

Z kolei druga idea jest dużo bardziej elastyczna. Dlatego też ruch less waste w Polsce staje się coraz bardziej popularny.

2. Najczęstsze przyczyny marnowania żywności

Marnowanie żywności to bardzo poważny problem nie tylko natury ekologicznej, ale też ekonomicznej i etycznej. Na całym świecie codziennie na śmietnikach ląduje niepotrzebnie wiele jedzenia. Są to najczęściej produkty, które są niezdatne do spożycia z powodu przedawnionego terminu przydatności. Wśród nich zwykle znajduje się pieczywo, owoce oraz wędliny.

Wśród gospodarstw domowych najczęściej przyczyną marnowania jedzenia są po prostu nieprzemyślane zakupy. Konsumenci wciąż kupują za dużo. Często gromadzą nieprzemyślane zapasy żywności, które są następnie źle przechowywane. Inny istotny problem to nieodpowiednie planowanie posiłków oraz brak kreatywności podczas gotowania.

3. Less waste w kuchni

Wprowadzenie zasad less waste nie jest zbyt trudne. Pomocne mogą być książki o less waste, blogi tematyczne czy ekologiczne strony internetowe. Wiele rozwiązań dotyczących projektowania i zarządzania żywnością można także wypracować samodzielnie, na podstawie własnych obserwacji.

Jak być less waste w kuchni?

• Lista zakupów – zasady less waste warto wprowadzić już na etapie planowania zakupów. Jeszcze przed wyjściem do sklepu warto sprawdzić, co znajduje się w domu. Na liście powinny znaleźć się produkty, które rzeczywiście będą wykorzystane. Dlatego też istotną kwestią jest także planowanie posiłków z wyprzedzeniem.
• Świadome zakupy – warto zrezygnować z kupowania owoców i warzyw pakowanych w plastik (less plastic). Ponadto na zakupach dobrze jest wybierać także nieidealne owoce i warzywa, które mają np. nieregularne kształty. Takie produkty są bowiem często pomijane przez konsumentów. Podczas wybierania produktów ważne jest także, by sprawdzać ich termin przydatności do spożycia.
• Zakupy lokalne – wybieranie produktów lokalnych to przede wszystkim wsparcie dla rodzimych przedsiębiorców. Jednak takie zakupy mają także wiele innych zalet. Przede wszystkim transport takich towarów jest zdecydowanie krótszy, niż produktów zza granicy. Wiąże się to więc z mniejszą produkcją ilości dwutlenku węgla i mniejszym zużyciem paliwa.
• Kupowanie w sklepach zero waste – zwykle znajdują się w nich produkty spożywcze na wagę. Dzięki czemu ich ilość można dostosować do realnych potrzeb. Ponadto produkty przechowywane są w wielkogabarytowych opakowaniach i pojemnikach zbiorczych, a konsumenci pakują je do własnych pojemników wielokrotnego użytku. Sklepy less waste (np. sklep No Waste) pozwalają na bardziej świadome zakupy. Idea ta znana jest też wśród sklepów online. Zero waste obejmuje nie tylko produkty spożywcze (inne artykuły w duchu less waste – kosmetyki na wagę, środki czystości, torby na zakupy itp.).
• Produkty sezonowe – transport owoców i warzyw sezonowych w mniejszym stopniu przyczynia się do degradacji środowiska naturalnego, niż owoców egzotycznych. Ponadto produkty, które naturalnie występują w danym klimacie mają największą wartość odżywczą dla mieszkańców danego regionu. Dlatego też rośliny sezonowe powinny stać się podstawą każdego zdrowego menu.
• Przetwarzanie nadmiarowych warzyw i owoców – świeże zioła, których nie zdołamy wykorzystać, warto jest pakować do woreczków i mrozić. Sezonowe owoce i warzywa można suszyć, mrozić, czy robić z nich rozmaite przetwory.
• Dzielenie się jedzeniem – w przypadku nadwyżek żywności dobrą praktyką jest dzielenie się jedzeniem, np. poczęstunek w pracy, czy oddanie żywności do placówek pomocowych.
• Właściwe przechowywanie – bardzo ważną rolę odgrywa także odpowiednie przechowywanie artykułów spożywczych. Produkty sypkie warto trzymać w szklanych słoikach, co zapobiegnie np. wietrzeniu, czy molom kuchennym. Warto pamiętać o tym, że nie wszystkie owoce i warzywa można wkładać do lodówki. Produkty z krótką datą ważności, które nie będą zjedzone od razu, dobrze jest mrozić.
• Kreatywne gotowanie – warto jest gotować spontanicznie i nie trzymać się kurczowo przepisów kulinarnych. Dzięki temu można na bieżąco wykorzystywać produkty, które się starzeją i tracą swoje właściwości. Wykorzystywanie tego, co jest dostępne, to także doskonały sposób na tworzenie nowych, inspirujących dań.

4. Kulinarny recycling, czyli coś z niczego

Marnowanie żywności można także znacznie ograniczać, poprzez wykorzystywanie resztek jedzenia. Z ich pomocą można stworzyć przepyszne i oryginalne potrawy.

Jak nie marnować jedzenia?

• Czerstwe pieczywo – z czerstwego pieczywa można przygotować nie tylko bułkę tartą. Można zrobić z niego także grzanki, zapiekanki, czy kwas chlebowy.
• Dojrzałe owoce – nadmiar bardzo dojrzałych owoców można wykorzystać do przygotowania koktajlu, wypieków, czy lodów. Dojrzałe owoce, pokrojone w plasterki, świetnie ozdobią także kostki lodu.
• Więdnące warzywa – zwiotczałą marchewkę lub pietruszkę można uratować wkładając do miski z bardzo zimną wodą na co najmniej pięć godzin. Z warzyw, które powoli tracą już swoją świeżość można przygotować babeczki warzywne, czy kotlety.
• Liście warzyw – liście z wielu warzyw mogą posłużyć do przygotowania smacznych dań. Aromatyczne pesto można zrobić chociażby z liści marchewki, czy rzodkiewki. Z kolei pyszną zupę zrobić można z liści botwinki, czy kalafiora.
• Obierki z warzyw i skórki z owoców – skórki cytrusów można wykorzystać w walce z molami spożywczymi, ale także jako aromat do ciast i deserów. Z obierek z młodych ziemniaków można przygotować chrupiące chipsy.