Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (869 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Muchomor sromotnikowy - charakterystyka, objawy zatrucia, pierwsza pomoc

Muchomor sromotnikowy to jeden z najbardziej trujących grzybów w Polsce.
Muchomor sromotnikowy to jeden z najbardziej trujących grzybów w Polsce. (adobestock)

Muchomor sromotnikowy należy do najbardziej trujących grzybów w polskich lasach. Mimo wielu informacji o charakterystycznych cechach gatunku, co roku rozpoznaje się zatrucie u wielu osób. Niestety toksyny sromotnika prowadzą do niewydolności wątroby i nerek, które często kończą się śmiertelnie. Nawet jeden niewielki muchomor zielonawy w potrawie może wywołać poważne problemy zdrowotne u kilku osób. Toksyny tego gatunku nie znikają w procesie gotowania, suszenia, mrożenia ani marynowania. Po czym rozpoznać sromotnika i co zrobić w przypadku zatrucia?

spis treści

1. Charakterystyka muchomora sromotnikowego

Muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides) to inaczej muchomor zielonawy, przez niektóre osoby określany jest także sromotnikiem. Po raz pierwszy został opisany w 1727 roku przez S. Vaillanta.

Nazwę wymyślił Franciszek Błoński w 1889 roku, a w 1992 roku Władysław Wojewoda zaproponował określenie muchomor zielonawy.

W piśmiennictwie mykologicznym gatunek był też opisywany jako muchomor bulwiasty i podsadka słupiakowata. Muchomor najczęściej występuję w lasach iglastych oraz mieszanych, znacznie rzadziej można go spotkać w lasach iglastych.

Zobacz film: "Grzyby: jak ich szukać, żeby znaleźć?"

Można na niego trafić na terenie całej Europy, Ameryki Południowej, Północnej, Środkowej, Australii, Nowej Zelandii oraz Azji. Sezon na muchomory zielonawe rozpoczyna się w lipcu i trwa aż do listopada.

Wówczas sromotnik pojawia się pojedynczo lub w małych skupiskach. Często rozwija się pod dębami, ale również pod bukami, kasztanowcami, grabami, sosnami, świerkami czy brzozami.

Muchomor zielonawy w największej ilości jest zauważany na glebach o odczynie obojętnym i zasadowym, ale rośnie również na tych kwaśnych.

Jest to silnie trujący gatunek grzyba, który często jest mylony z kanią, gąską zielonką (Tricholoma equestre), gołąbkiem zielonawym (Russula virescens), muchomorem brązowooliwkowym (Amanita submembranacea) lub muchomorem cytrynowym (Amanita citrina). Co więcej, młode owocniki przypominają pieczarki.

Kiedy jadalne grzyby stają się trujące? Błędy, które popełniają Polacy
Kiedy jadalne grzyby stają się trujące? Błędy, które popełniają Polacy [7 zdjęć]

Trwa sezon na grzyby. Mieszkańcy Polski tłumnie wybierają się na wędrówki do lasu. Nie tylko w celu

zobacz galerię

2. Jak wygląda muchomor sromotnikowy?

Muchomor sromotnikowy rośnie w lasach liściastych i mieszanych, wyglądem przypomina grzyby jadalne, dlatego warto poznać jego charakterystyczne cechy.

Trzon grzyba osiąga wysokość do 15 centymetrów i około 2-centymetrową grubość. Tuż pod kapeluszem znajduje się wyrazisty pierścień o żółtawej lub białej barwie.

Z kolei końcówka trzonu przypomina bulwę i znajduje się w pochewce. To właśnie te cechy pozwalają na odróżnienie muchomora od gąski zielonki i gołąbka zielonawego, które nie posiadają pierścienia i pochewki.

Owocnik zazwyczaj osiąga 10 centymetrów średnicy, na początku jest półkolisty, a wraz z upływem czasu staje się dzwonkowaty, a ostatecznie rozpostarty. Z reguły kolor można określić jako białozielony z przejaśnieniami na brzegach.

Często barwa zawiera domieszkę bieli, brązu, żółci lub szarości. Kapelusz bardzo łatwo się obiera, skórka jest gładka i złożona z promieniście ułożonych włókien.

Blaszki muchomora najczęściej są białe, jedynie u starszych okazów wydają się lekko żółte. Warto zauważyć, że są gęsto ułożone i mają różną długość.

Miąższ sromotnika jest biały i nie zmienia koloru po uszkodzeniu czy ściśnięciu. Zapach jest neutralny, jedynie u starszych grzybów może nieco przypominać ziemniaka.

Muchomor jest toksyczny, ale często można spotkać na nim ślimaki i różnego rodzaju owady. Nie jest to dowód na to, że okaz jest jadalny, ponieważ wiele rodzajów zwierząt uodparnia się na toksyny.

3. Jak odróżnić muchomora sromotnikowego od innych grzybów?

Muchomor zielonawy to grzyb często spotykany w lasach, niestety jego wygląd nie jest na tyle charakterystyczny, by z daleka móc uznać go za trujący gatunek. Z tego względu bywa mylony z kilkoma innymi grzybami, co niestety może być przyczyną ciężkich zatruć.

3.1. Muchomor sromotnikowy a kania

Zwykle kania jest o wiele większa od muchomora zielonawego i na kapeluszu posiada łuszczące się brązowawe strzępki, które można zetrzeć.

Znajdują się one również na trzonie. Z kolei owocnik sromotnika jest gładki, jedynie czasami posiada niewielkie, wrośnięte włókna w kolorze zielonawym, żółtawym lub szarawym.

Pod kapeluszem kani można zauważyć białe, dość szerokie blaszki, a na trzonie ruchomy pierścień - tej części nie posiada sromotnik. Kolejną różnicą jest bulwa na dole trzonu, w przypadku kani nie posiada otoczki, czyli pochwy.

Nie wolno zbierać nierozwiniętych owocników, ponieważ z ich odróżnieniem ma problem nawet doświadczony grzybiarz. W przypadku dojrzałych okazów należy wycinać jedynie te, do których mamy stuprocentową pewność.

3.2. Muchomor sromotnikowy a gąska zielona

Sromotnik i gąska kania nie różnią się od siebie kolorem. Charakterystyczną cechą są żółto-zielone blaszki u zielonki, brak pochwy oraz pierścienia. Przed ścięciem grzyba należy delikatnie odsunąć ściółkę, by móc dostrzec zgrubienie na końcu trzonu.

3.3. Muchomor sromotnikowy a gołąbek zielonawy

Barwa kapeluszu u obu gatunków nie ma znaczących różnic. Blaszki są kolei białawe, ale u gołąbka po uszkodzeniu stają się rdzawe lub brązowe, taki sam kolor przybierają u starszych owocników.

Trzon muchomora jest miękki, u starszych okazów pusty. Natomiast trzon gołąbka można określić jako pełny w środku i mocny. Miąższ sromotnika jest biały i delikatny, pod skórką delikatnie żółtooliwkowy. Gołąbek z kolei posiada suchy, twardy, zwarty miąższ, który łatwo się kruszy.

3.4. Muchomor sromotnikowy a pieczarka

Młode pieczarki mają biały kapelusz, wraz z upływem czasu staje się szarożółtawy lub szarobrązowy. Kapelusz muchomora zawsze posiada zielony odcień, może być białozielony, oliwkowozielony, szarozielony lub brunatnozielony.

Najłatwiej rozróżnić te grzyby za pomocą blaszek. U pieczarek są one różowawe, purpurowobrązowe, ciemnoczekoladowe, niekiedy prawie czarne, gęste i szerokie. W przypadku sromotnika - białe, ewentualnie z lekkim żółtawozielonym odcieniem.

4. Toksyny muchomora sromotnikowego

Muchomor sromotnikowy wywołuje zatrucia cyklopeptydowe i cytotoksyczne. Jest jednym z najbardziej trujących grzybów w Polsce. Spożycie nawet śladowych ilości może prowadzić do śmierci.

Najwięcej zatruć notuje się w okresie lata i wczesnej jesieni, ale zdarzają się też przypadki zimą, ponieważ wiele osób mrozi produkty.

Muchomor sromotnikowy w składzie posiada dwa główne rodzaje toksyn: fallotoksyny (falloidyna, falloina, fallizyna, fallicydyna) oraz amatoksyny (amanityna, amanina, amanullina).

Główną trucizną jest jednak alfa-amanityna, która nawet w niewielkiej dawce może spowodować uszkodzenie narządów. Przede wszystkim prowadzi do stłuszczenia, martwicy i zaniku glikogenu w wątrobie.

Często wywołuje też problemy z nerkami, takie jak azotemia, hipochloremia i mocznica. Charakterystycznym objawem jest skąpomocz lub bezmocz.

Temperatura rozkładu falotoksyn wynosi 280-282°C, a amatoksyn 245°C. Nie można ich usunąć z wodą odlaną po gotowaniu i nie ulegają także zniszczeniu w procesie suszenia czy marynowania grzybów.

5. Objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym

Według naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, muchomor sromotnikowy to w 90-95% przyczyna śmiertelnych zatruć w Polsce.

Zatrucie przebiega w kilku etapach:

  • okres utajnienia - brak objawów przez 6-24 godziny po zjedzeniu potrawy, na czas ma wpływ ilość spożytych grzybów,
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe - trwają około 12-24 godziny i mają gwałtowny przebieg,
  • druga faza utajenia - poprawa stanu zdrowia przez 12-24 godziny, w tym czasie następuje uszkodzenie hepacytów,
  • faza wątrobowa - po 3-4 dniach dochodzi do uszkodzenia komórek wątrobowych, dodatkowe symptomy to skaza krwotoczna, niewydolność nerek i śpiączka wątrobowa.

Między czwartym, a szesnastym dniem od zatrucia dochodzi do śmierci. Z tego względu nie można ignorować żadnych dolegliwości, które pojawiają się po zjedzeniu dania z dodatkiem grzybów.

Charakterystyczne objawy zatrucia grzybami to:

6. Zatrucie muchomorem sromotnikowym - pierwsza pomoc

Muchomor sromotnikowy posiada ogromną ilość toksyn, a ich największe stężenie znajduje się w kapeluszu. Po spożyciu okazu należy jak najszybciej wywołać wymioty.

Ważne, by do szpitala przewieźć jedzoną wcześniej potrawę, by móc ją zbadać, a także treść żołądkową lub kał. Kluczowe jest jak najszybsze dotarcie do placówki medycznej, liczy się każda minuta.

Zabronione jest picie jakichkolwiek płynów, nawet wody, zażywanie leków i testowanie domowych metod na problemy żołądkowe. Tego typu postępowanie spowoduje jedynie pogorszenie stanu zdrowia i opóźnienie rozpoczęcia leczenia.

Jedynie specjaliści będą w stanie oczyścić organizm z toksyn i ochronić narządy przed uszkodzeniem. Najczęściej chory otrzymuje wówczas duże dawki węgla aktywowanego, który przyciąga amanitynę.

Ważna jest terapia regenerująca komórki wątroby oraz ustabilizowanie równowagi organizmu. W tym celu stosuje się elektrolity i płyny izotoniczne. Problemy z nerkami wymagają dializy, a uszkodzenie wątroby - przeszczepu.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Produkty o podobnej zawartości kalorii w 100 g

Brak produktów w wybranej kategorii.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze