Sos czosnkowy – przepis, kalorie i wartości odżywcze
Sos czosnkowy, zarówno przygotowany na bazie jogurtu i majonezu, jak i oliwy z oliwek, jest fantastycznym dodatkiem do wielu dań. Smakuje wybornie z pizzą czy burgerami, warzywami i mięsem, ale i w sałatkach. Jak go zrobić? Czy jest kaloryczny? Jakie są właściwości odżywcze sosu czosnkowego?
1. Jak zrobić sos czosnkowy?
Sos czosnkowy niejedno ma imię, ponieważ można go zrobić na kilka sposobów. Choć naturalnie główną rolę gra w nim czosnek, jego bazą może być jogurt naturalny, jogurt grecki, kefir i majonez, a także oliwa z oliwek.
Jak zrobić sos czosnkowy na bazie jogurtu?
Aby zrobić najprostszy domowy sos czosnkowy (choć jak z restauracji), wystarczy przygotować:
- 200 ml jogurtu naturalnego lub greckiego,
- 3 ząbki czosnku,
- łyżka majonezu,
- sól i pieprz.
Do miseczki wlej jogurt naturalny, dodaj majonez, wrzuć czosnek (drobno pokrojony, a najlepiej przeciśnięty przez praskę), a także sól i pieprz. Całość wymieszaj i odstaw do lodówki, aby sos się przegryzł.
Domowy sos czosnkowy można przyprawić koperkiem, natką pietruszki oraz skórką ze świeżej limonki. Świetnie sprawdzają się też suszone zioła.
Jak zrobić sos aioli?
Inną wersją sosu czosnkowego jest sos aioli (w dosłownym tłumaczeniu oznacza „czosnek i olej”, co doskonale go opisuje). Przepis w tym wypadku przewiduje użycie takich składników jak:
- 4 ząbki czosnku,
- ½ szklanki oliwy z oliwek,
- ½ łyżeczki soli,
- łyżeczka wody,
- łyżeczka soku z cytryny.
Niektórzy do sosu dodają także 2 żółtka.
I co dalej? Obrany i pokrojony czosnek wraz z solą ucieraj przez kilka minut w moździerzu. Do gładkiej pasty dodawaj oliwę (po łyżeczce), a także żółtka, jeśli ich używasz. Całość energicznie mieszaj. Gdy składniki się połączą, dodaj sok z cytryny, wymieszaj. Gdy sos za bardzo zgęstnieje, można dodać wodę.
2. Do czego sos czosnkowy?
Jogurtowo-majonezowy sos czosnkowy pasuje do burgerów, frytek czy pizzy, warto go również dodawać do różnych sałatek, takich jak sałatka z brokułem i fetą, sałatka z brokułem i jajkiem, sałatka gyros, sałatka z brokułami i kurczakiem czy sałatka z brokułem i słonecznikiem.
Sos aioli serwuje się w oddzielnej miseczce, w temperaturze pokojowej. Pasuje do warzyw: surowych, gotowanych i grillowanych oraz smażonych i pieczonych ryb. Niektórzy smarują nim pieczywo, gotowane jajka, kanapki czy krakersy. To także doskonały dodatek do zup i gotowanych ziemniaków.
3. Właściwości odżywcze sosu czosnkowego
Właściwości sosu czosnkowego zależą od składników użytych do jego wykonania.
Czosnek słynie z silnych związków bioaktywnej siarki i obecności allicyny, które mają działanie przeciwbakteryjne. To naturalny antybiotyk i lek przeciwwirusowy. Zawiera również związki flawonoidowe, aminokwasy, saponiny, cukry, związki śluzowe, witaminy (C, B1, B2, PP, prowitamina A) i minerały, takie jak potas, wapń, magnez, kobalt, chrom i nikiel.
Jogurt naturalny zawiera wapń, łatwo przyswajalne białko, a także witaminy z grupy B oraz te rozpuszczalne w tłuszczach. Jego niewątpliwą zaletą jest obecność bakterii kwasu mlekowego, które korzystnie wpływają na mikroflorę jelit. Jogurt grecki (lub typu greckiego) różni się od jogurtu naturalnego tradycyjnego zarówno konsystencją (jest bardziej gęsty), jak i wyższą zawartością tłuszczu (do 10%) oraz białka.
Majonez jest przede wszystkim bardzo kaloryczny. W 100 g klasycznego sosu znajduje się aż nawet 680 kcal. Dobrej jakości majonez o prostym składzie dostarcza wielu witamin i minerałów, takich jak fosfor, selen oraz cynku. Oprócz tego jest szczególnie bogaty w białko, lecytynę, luteinę oraz błonnik, a także nienasycone kwasy tłuszczowe.
Z innych dobroczynnych składników majonezu można wymienić również takie produkty jak oliwa z oliwek, która w 100% składa się z tłuszczów, z czego ponad 70% to jednonienasycone kwasy tłuszczowe. Jednym z nich jest kwas oleinowy. To silny antyoksydant, wspierający pracę serca i układu krążenia. Warto także pamiętać, że oliwa z oliwek może obniżać poziom „złego” cholesterolu LDL, podwyższając przy tym poziom dobrej frakcji HDL.
Ile kalorii ma sos czosnkowy domowy? To zdecydowanie zależy od składników, z jakich jest przygotowany. Aby obniżyć jego wartość energetyczną, można dodać do niego mniej majonezu, zastąpić go produktem o obniżonej zawartości tłuszczu lub zrobić sos czosnkowy bez majonezu, wyłącznie z jogurtem. Można też sięgać po niego wyłącznie od czasu do czasu, a wówczas konsumować w umiarkowanych ilościach.
