Żywność bezglutenowa
Gluten jest białkiem, które występuje w zbożach oraz w produktach je zawierających. Źródło glutenu w diecie stanowią zboża – pszenica, żyto, jęczmień, a także owies. W przypadku nietolerancji glutenu lub choroby celiakii zaleca się przestrzeganie diety bezglutenowej. Żywność bezglutenowa oznaczona jest specjalnym symbolem – przekreślony kłos pszenicy.
1. Żywność w celiakii
Osoby z celiakią nie mogą spożywać żywności zawierającej gluten, ponieważ po jego spożyciu następuje uszkodzenie kosmków jelitowych. Kosmki jelitowe mają za zadanie wchłanianie strawionych składników odżywczych – białek, tłuszczów i węglowodanów. W celu zapobiegnięcia rozwojowi nietolerancji glutenu lub celiakii, do diety dziecka wprowadza się produkty zawierające gluten w piątym miesiącu życia w przypadku dzieci karmionych piersią, natomiast u dzieci spożywających mleko modyfikowane w siódmym miesiącu życia. Osoby z nietolerancją glutenu muszą przede wszystkim unikać żywności wysoko przetworzonej i wyrobów garmażeryjnych, gdyż mogą zawierać śladowe ilości glutenu.
Do żywności bezglutenowej zaliczane są:
- mleko, kefir, maślanka, jogurty naturalne bez dodatku musli,
- sery białe i żółte,
- masło, margaryna,
- wędliny typu szynka wędzona, polędwica sopocka, kiełbasa żywiecka,
- mięso i ryby,
- kasza kukurydziana,
- ciasta przygotowane z mąki kukurydzianej,
- czekolada, kakao,
- dżemy,
- warzywa i owoce,
- ryż biały i brązowy.
W sklepach ze zdrową żywnością znajdują się gotowe produkty bezglutenowe takie jak pieczywo, makarony, a także ciastka i ciasta. Podczas kupowania żywności należy dokładnie czytać etykiety. Osoby z celiakią nie mogą spożywać produktów, które zawierają pszenicę, żyto oraz jęczmień. Produkty zbożowe wykorzystywane są do produkcji wielu produktów spożywczych i mogą być dodawane na różnych etapach produkcji.
2. Żywność dla osób z celiakią
W 2009 roku w Rozporządzeniu Komisji Unii Europejskiej zostały zamieszczone szczegółowe informacje dotyczące żywności bezglutenowej. Według niej żywność bezglutenowa składa się lub jest wyprodukowana z surowców niezawierających pszenicy oraz jej odmian (durum, orkisz, kamut) oraz żyta, jęczmienia i owsa. W takich produktach zawartość glutenu nie może przekraczać 20 mg/kg produktu. Jako żywność bezglutenową określa się również produkty spożywcze, w których występuje jedno lub więcej zbóż zawierających gluten, ale które zostały specjalnie przetworzone, aby nie zawierały glutenu. W takich produktach gluten nie może przekraczać 20 mg/kg produktu. Osoby z nietolerancją glutenu mogą natomiast spożywać produkty, w których zawartość glutenu nie przekracza 100 mg/kg produktu. Zazwyczaj zawierają one ziarna zbóż (pszenica, żyto, owies, jęczmień), które zostały specjalnie przetworzone w celu obniżenia w nich zawartości glutenu.
Osoby z nietolerancją glutenu nie muszą spożywać tylko pieczywo chrupkie ryżowe lub kukurydziane. W specjalnych sklepach można bowiem nabyć specjalne pieczywo bezglutenowe, chleb gryczany, mleczny. Pieczywo bezglutenowe można również przygotować w domu, ze specjalnego koncentratu ciasta bezglutenowego.