Dieta na uchyłki jelita grubego – co jeść, a czego unikać?
Dieta na uchyłki jelita grubego uzależniona jest od postaci choroby oraz jej przebiegu. Pełni ważną rolę, stanowiąc zarówno element terapii, jak i profilaktyki. Nie jest skomplikowana, opiera się na stosunkowo niewielkiej modyfikacji diety podstawowej. Co jeść przy zapaleniu uchyłków jelita grubego? Jakie są produkty zakazane przy uchyłkach?
1. Jaka dieta na uchyłki jelita grubego?
Dieta na uchyłki jelita grubego jest bardzo ważna, ponieważ wspiera leczenie, poprawia komfort funkcjonowania, łagodząc uciążliwe symptomy schorzenia, ale i pozwala zapobiegać zaostrzeniom. Jest elementem terapii, ale i profilaktyki tej jednostki chorobowej.
Sposób odżywiania w przypadku uchyłków jelita grubego w dużej mierze zależy od postaci schorzenia i jego przebiegu. Co to znaczy? W przypadku bezobjawowej, niepowikłanej choroby uchyłkowej, stosuje się dietę bogatoresztkową, zasobną w błonnik pokarmowy. Gdy pojawiają się stany zapalne uchyłków, czemu towarzyszą objawy choroby, należy przestrzegać diety ścisłej.
2. Co to są uchyłki jelita grubego?
Uchyłki jelita grubego to zagłębienia błony śluzowej jelita w warstwę mięśniową. Ich obecność prowadzi do uwypuklenia błony śluzowej na zewnątrz jelita. W rezultacie powstają „kieszonki”, do których dostaje się treść pokarmowa. Z patologią związana jest uchyłkowatość jelita grubego i choroba uchyłkowa okrężnicy.
Przyczyną tworzenia się uchyłków może być osłabienie warstwy mięśniowej ścian przewodu pokarmowego (np. zespół Marfana czy Ehlersa-Danlosa), ale również nieodpowiedni sposób żywienia. To głównie prowadząca do zaparć dieta ubogobłonnikowa. Niedostateczna ilość błonnika prowadzi do nadmiernych skurczów jelit, przerostu mięśniówki i wzrostu ciśnienia wewnątrzjelitowego.
Uchyłki bardzo często nie dają żadnych objawów. Sytuacja zmienia się, gdy dochodzi do ich zapalenia. Wówczas można zaobserwować krwawienie do jelita (pojawia się krew w kale) oraz inne objawy, które utrudniają funkcjonowanie. W przebiegu choroby typowy jest ból w lewym dolnym kwadrancie brzucha i w podbrzuszu, zmiana rytmu wypróżnień (naprzemienne zaparcia i biegunki), wzdęcia i zaparcia.
Choroba, zwłaszcza lekceważona i nieleczona, może prowadzić do niebezpiecznych powikłań. To ostre zapalenie uchyłków (ropień przy okrężnicy), mikroperforacja jelita (przedziurawienie ściany) i miejscowe zapalenie otrzewnej.
3. Dieta na uchyłki jelita grubego – co najlepiej jeść?
W zapobieganiu i leczeniu uchyłków jelita grubego bardzo ważną rolę pełni odpowiednia dieta i prowadzenie zdrowego trybu życia.
Co jeść przy zapaleniu uchyłków jelita grubego? Jak wspomniano, w przypadku bezobjawowej postaci choroby uchyłkowej wskazana jest dieta bogatoresztkowa zasobna w błonnik pokarmowy (zwłaszcza jego nierozpuszczalnej frakcji).
Dobrze jest włączyć do diety pokarmy bogate w błonnik, takie jak pełnoziarniste produkty zbożowe, owoce i warzywa, orzechy i nasiona. Podobnie wygląda postępowanie dietetyczne w objawowej niepowikłanej chorobie uchyłkowej.
Postać bezobjawowa choroby uchyłkowej nie wymaga leczenia. Zaleca się jednak nie tylko modyfikację jadłospisu, ale i stylu życia. Ważne jest zwiększenie aktywności fizycznej, zaprzestanie palenia papierosów, ograniczenie spożycia alkoholu czy redukcja masy ciała.
Gdy pojawia się zapalenie uchyłków jelita oraz symptomy chorobowe, konieczne jest przestrzeganie zasad diety łatwostrawnej (często konieczna jest dieta płynna). Stanowi ona uzupełnienie leczenia zasadniczego. Osoby z ciężkim bądź powikłanym zapaleniem uchyłków wymagają hospitalizacji i diety ścisłej.
Co powinna zawierać dieta na uchyłki jelita grubego? Pacjenci z rozpoznaniem niepowikłanego ostrego zapalenia uchyłków, bez dodatkowych obciążeń, powinni jeść oczyszczone produkty na bazie mąki pszennej o niskim typie (np. makarony pszenne, kasza manna, biały ryż) oraz niskotłuszczowe fermentowane produkty mleczne, zawierające bakterie wspierające pracę jelit. Dozwolone są również ugotowane i przetarte warzywa i owoce bez skórki i pestek.
Bardzo ważne jest również optymalne nawadnianie organizmu, to jest wypijanie odpowiedniej ilości płynów, minimum 1,5-2 litry dziennie. Najlepiej sprawdza się niegazowana woda mineralna i słabe napary ziołowe. Jakie zioła na uchyłki jelita grubego? Może być to ostropest plamisty, który reguluje funkcjonowanie układu pokarmowego. Pomocne jest także siemię lniane, które wspiera trawienie, ułatwia wypróżnianie i łagodzi dolegliwości związane z zaparciami.
4. Czego nie może zawierać dieta na uchyłki jelita grubego?
Czego nie jeść przy uchyłkach jelit? Przede wszystkim należy ograniczyć bądź wyeliminować:
- produkty zapierające (np. banany, czekolada),
- produkty wywołujące wzdęcia (np. nasiona roślin strączkowych, warzywa cebulowe i kapustne),
- żywność przetworzoną i ciężkostrawną (słodycze, dania fast food),
- potrawy tłuste i smażone,
- ostre przyprawy oraz alkohol,
- czerwone mięso.