Obiad seniora - co powinny jeść osoby starsze, a czego unikać?

Obiad seniora, aby służył zdrowiu i nie wywoływał nieprzyjemnych dolegliwości, powinien być przede wszystkim lekkostrawny. Jakie produkty powinny znaleźć się w diecie seniora, a czego lepiej unikać? Dlaczego to takie ważne?

1. Obiad seniora - jak gotować starszej osobie?

Obiad seniora musi być nie tylko smaczny i zdrowy. Bardzo ważne jest, by odpowiadał specjalnym potrzebom organizmu osoby starszej. Oznacza to, że musi być lekkostrawny i pożywny, pozbawiony pustych kalorii, obfitujący zaś w substancje odżywcze. Dokładnie tak samo, jak i inne posiłki. Przygotowując długoterminowy, miesięczny czy tygodniowy jadłospis dla seniora, trzeba przestrzegać kilku zasad. Co jest ważne?

• spożywanie 5-6 posiłków. Ważne, by porcje były niewielkie, konsumowane w regularnych odstępach co 3–4 godziny,
• przeciętne zapotrzebowanie energetyczne przewidziane dla osoby w podeszłym wieku to około 1500-1700 kcal na dobę w przypadku kobiet oraz 1800-2000 kcal na dobę w przypadku mężczyzn,
• potrawy powinny być świeże, nieodgrzewane, przygotowane w odpowiedni sposób. Lekkostrawna dieta wyklucza smażenie, które warto zastąpić duszeniem na parze, gotowaniem na wodzie lub w naczyniach bez wody,
• owoce i warzywa powinny być obrane ze skórek. Dobrze jest je spożywać w postaci przecierów lub duszone,
• w ciągu dnia między posiłkami należy pić dużo wody mineralnej i ziołowych herbat.

Zobacz film: "Jak zdrowo jeść i tracić na wadze?"

2. Pomysły na obiad seniora

Co ugotować na smaczny, zdrowy i szybki obiad dla starszej osoby? Możliwości jest wiele. Pierwsze danie to najczęściej pożywne, ale i lekkie zupy dla seniora. To na przykład zupa kalafiorowa z natką pietruszki i ziemniakami, zupa krem z dyni, zupa krem z marchwi, krupnik, zupa pomidorowa z ryżem, zupa z pulpetami drobiowymi.

Drugie danie na obiad seniora może być zarówno jarskie, jak i mięsne. Pomysły na szybki obiad dla starszej osoby to:

• pulpety drobiowe z kaszą jaglaną i buraczkami, zrazy z indyka z ryżem, gulasz z piersi kurczaka z makaronem, pierś z indyka z brązowym ryżem, duszona karkówka z ziemniakami, do tego gotowane warzywa lub świeże,
• mintaj pieczony z kaszą jęczmienną, łosoś przygotowany na parze z puree z ciecierzycy, pulpety rybne w sosie koperkowym z ryżem – podawane z warzywami surowymi bądź ugotowanymi na parze,
• zapiekanka z kaszy gryczanej, dyni i pomidorów, kotleciki z kaszy gryczanej, placuszki z cukinii – podawane z surówkami,
• makaron z truskawkami, ryż na mleku, racuchy ze śliwkami, pierogi z jagodami.

Osoby starsze potrzebują tych samych składników odżywczych, co osoby młodsze, przy czym proporcje są inne. Wraz z wiekiem maleje zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze, a na niektóre wzrasta.

3. Jaka dieta dla seniora?

Seniorzy wymagają specjalnego żywienia nawet jeśli nie borykają się z chorobami przewlekłymi. Dzieje się tak, ponieważ wraz z wiekiem:

• wiele procesów fizjologicznych spowalnia, organizm pracuje wolniej, pogarsza się metabolizm,
• gorzej funkcjonuje układ pokarmowy: zmniejsza się ilość wydzielanej śliny i soków trawiennych (trudniej jest więc trawić pokarm), spowalnia motoryka jelit. Dodatkowo w jelicie cienkim jest mniej kosmków jelitowych, przez co składniki odżywcze są gorzej przyswajane. To prowadzi do zaburzeń wchłaniania i niedoborów składników odżywczych,
• zapotrzebowanie na energię zmniejsza się ze względu na wolniejszą przemianę materii oraz obniżony poziom aktywności fizycznej. To dlatego jeśli w diecie jest za dużo węglowodanów i tłuszczów, dochodzi do nadwagi lub otyłości
• pojawiają się zaburzenia smaku, spadek wrażliwości kubków smakowych,
• pogorszają się możliwości dokładniejszego żucia z powodu braków w uzębieniu (stąd zaleca się dania łatwe do pogryzienia),
• pojawiają się zaburzenie wydzielania insuliny przez trzustkę, co może wywołać cukrzycę typu 2, a także inne schorzenia przewlekłe.

Dobrze skomponowana dieta dla seniora nie tylko pokrywa zapotrzebowanie energetyczne organizmu, ale i zmniejsza ryzyko chorób dietozależnych oraz opóźnia naturalny proces starzenia.

Co powinna zawierać dieta seniora?

Dobrze zbilansowana dieta seniora powinna obejmować produkty dostarczające składników odżywczych, takich jak węglowodany, tłuszcze, białko, witaminy oraz minerały. To dlatego obiad seniora, jak i pozostałe posiłki, powinien składać się ze wszystkich grup produktów. To:

• produkty zbożowe (np. pełnoziarniste pieczywo, kasze, ryż, otręby, makarony pełnoziarniste,
• produkty mleczne,
• warzywa, owoce,
• chude mięso, wędliny, ryby,
• jaja,
• tłuszcze roślinne.

Ważne jest też, aby produkty uzupełniały niedobory witamin: D, B2, B6, B12, A, E i C, a także kwasu foliowego, beta-karotenu, wapnia, żelaza i magnezu.

Produkty zakazane w menu seniora

Obiad dla seniora, tak jak i pozostałe posiłki, nie powinien zawierać niektórych produktów. Niedozwolone są takie artykuły spożywcze jak:

• pieczywo na zakwasach (szczególnie razowe, żytnie), grube kasze,
• tłuste sery, w tym sery żółte i pleśniowe,
• tłuste mięsa (wieprzowina, gęsina, kaczka), ryby (łosoś), tłuste i wędzone wędliny oraz garmaż,
• warzywa surowe, strączkowe i kapustne, gruszki i śliwki,
• potrawy smażone,
• woda i napoje gazowane oraz słodzone, mocna kawa i herbata,
• słodycze, cukry proste, napoje słodkie,
• żywność przetworzona.