Dynia piżmowa – właściwości, zastosowanie, przepisy

Dynia piżmowa to jedna z najsmaczniejszych odmian dyni. Ma charakterystyczny kształt gruszki i stosunkowo niewielkie rozmiary. Ponieważ nie tylko dobrze smakuje, ale i posiada wiele właściwości odżywczych, znajduje szerokie zastosowanie w kuchni. Co warto z niech upichcić? Co trzeba wiedzieć?

1. Co to jest dynia piżmowa?

Dynia piżmowa (Cucurbita moschata) to gatunek rośliny jednorocznej z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae). Pochodzi z Ameryki Środkowej. Choć powszechnie jest uznawana za warzywo, w rzeczywistości, pod względem botanicznym, jest owocem.

Cucurbita moschata uprawiana jest z uwagi na walory odżywcze i smakowe, dokładnie tak, jak dynia zwyczajna. Ponieważ niektóre odmiany mają nieduże, ozdobne owoce, są również traktowane jako rośliny ozdobne. Jak wszystkie dynie, by urosnąć, dynia piżmowa potrzebuje ciepła, wody i światła.

Ta szczególna odmiana dyni charakteryzuje się gruszkowatym kształtem i dość cienką skórką. Nie jest duża, waży najczęściej od 1 do 3 kilogramów. Ma kremowy, słodki i maślany smak, intensywnie pomarańczowy kolor i charakterystyczny zapachu piżma. To jedna z najsmaczniejszych i najciekawszych dyń.

Zobacz film: "Ekologiczne warzywa i owoce"

2. Właściwości dyni piżmowej

Dynia piżmowa ma liczne właściwości i wartości odżywcze. To wartościowe źródło witamin i minerałów. Dostarcza między innymi:

• witaminy A,
• witaminy E,
• witamin z grupy B,
• kwasu foliowego,
• manganu,
• magnezu,
• potasu,
• beta-karotenu,
• błonnika.

W 100 g dyni piżmowej jest 44 kcal i 88 procent wody. Jest nie tylko smaczna, ale odżywcza i pożywna. Doskonale nawadnia organizm, pomaga zapobiegać zatwardzeniom i zapaleniom jelit, chroni przed działaniem wolnych rodników.

Nie każdy jednak może jeść dynię piżmową bez ograniczeń. Kto powinien na nią uważać? Ponieważ ta odmiana ma dość wysoki indeks glikemiczny (równy 75), muszą ją ograniczać osoby z insulinoopornością i cukrzycą. Warzywo powoduje szybki wzrost poziomu glukozy w organizmie.

Ze względu na dużą zawartość potasu rzadziej powinny ją spożywać osoby zmagające się z chorobami nerek. Muszą na nią również uważać osoby z niewydolnością serca i arytmią, które leczą się beta-blokerami.

3. Jak obrać dynię?

W kontekście dyni często pojawia się pytanie: jak obrać dynię? Cóż - nożem lub nożykiem do obierania warzyw, po pokrojeniu jej na mniejsze kawałki. Dobrym sposobem jest upieczenie dyni w piekarniku. Po wystudzeniu skórka łatwiej odchodzi.

Ponieważ dynia piżmowa ma delikatna skórę, obierać jej nie trzeba. Wystarczy warzywo umyć, odciąć końcówki, przekroić na pół i usunąć pestki za pomocą łyżki. Następnie można przejść do dalszych etapów jej przygotowywania.

4. Dynia piżmowa - przepisy

Dynia piżmowa znalazła szerokie zastosowanie w kuchni. Jest doskonała do pieczenia, grillowania, smażenia czy gotowania. Sprawdza się zarówno w daniach słodkich, jak i słonych. Można z niej zrobić zarówno obiad, przekąskę, jak i deser.

Świetnie komponuje się z przyprawami korzennymi, takimi jak cynamon, gałka muszkatołowa, kardamon czy goździki. Jej smak podkreśla ocet balsamiczny, syrop klonowy, zioła, ser kozi czy wędzona mielona papryka.

Z dyni warto upiec sernik, babeczki, a także zrobić nadzienie do tarty. Można z niej ugotować kremową zupę dyniową, ale także curry, gulasz, risotto czy purée z dyni piżmowej, frytki lub dania z makaronem. Można ją również faszerować: warzywami, ryżem, kaszą czy mięsem.

Dynia piżmowa pieczona to również wdzięczny dodatek do dań obiadowych i mięs - pieczenie wydobywa z niej charakterystyczny słodki i maślany smak. Wystarczy przekrojoną na pół dynię upiec z oliwią bądź z czosnkiem, ziołami (rozmaryn, bazylia, oregano, tymianek, sól i pieprz) oraz pomidorkami koktajlowymi, a na koniec oprószyć parmezanem.

4.1. Zupa z dyni piżmowej

Wielu osobom jesień kojarzy się z aromatyczną, pożywną i kremową zupą z dyni piżmowej. Aby ją ugotować, należy przygotować:

• dynię piżmową,
• cebulę,
• marchew,
• czosnek przeciśnięty przez praskę,
• mleko kokosowe,
• 1,5 l bulionu warzywnego,
• przyprawy: sól, pieprz, wędzona papryka w proszku, curry,
• masło.

W garnku, na maśle z odrobiną oleju, należy przesmażyć cebulę i czosnek (ważne, by ich nie przypalić). Po chwili należy dodać obraną i pokrojoną lub startą marchew. Kolejny krok to dodanie dyni. Całość należy gotować kilka minut do miękkości składników (chyba że dynia została wcześniej upieczona).

Gdy dynia w bulionie będzie miękka, trzeba dodać mleczko kokosowe, przyprawy, po czym zblendować całość na gładki krem.

Zupę można podawać z grzankami, prażonymi pestkami lub odrobiną sera, na przykład koziego. Smacznym wykończeniem dania będzie również podsmażony bekon lub krążki smażonej cebuli.

4.2. Pieczona dynia piżmowa z kuskusem i fetą

Do tego dania, które wspaniale łączy dynię z aromatycznymi przyprawami, lekkim kuskusem i słoną fetą, będziemy potrzebować:

• 1 mała dynia piżmowa,
• 200 g kuskusu,
• 150 g sera feta,
• 1 czerwona cebula,
• garść orzechów włoskich (opcjonalnie),
• oliwa z oliwek,
• 1 płaska łyżeczka cynamonu,
• 1 łyżeczka kminu rzymskiego,
• sok z 1/2 cytryny,
• sól, pieprz do smaku,
• natka pietruszki do dekoracji.

Należy nastawić piekarnik na 200 st.C. W czasie, gdy będzie się nagrzewał, należy umyć i ewentualnie obrać dynię. Następnie należy usunąć pestki i pokroić dynię w kostkę.

Pokrojoną dynię mieszamy z oliwą, cynamonem, kminem, solą i pieprzem, rozkładamy na blaszce i pieczemy 25-30 minut, aż będzie miękka i lekko zrumieniona.

Kuskus przygotowujemy zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Cebulę kroimy w piórka i podsmażamy na oliwie, aż się zeszkli.

Kiedy dynia się upiecze, łączymy ją z kuskusem, fetą, cebulą i orzechami. Na koniec należy skropić sokiem z cytryny i posypać natką. Podajemy na ciepło.

4.3. Gnocchi z dyni piżmowej z szałwią i masłem

To danie łączy kremową konsystencję dyni z delikatnym smakiem masła i aromatycznej szałwii, aby je przygotować, potrzebujemy.

• 1 mała dynia piżmowa (ok. 500 g),
• 200 g mąki pszennej (lub więcej, jeśli masa będzie za rzadka),
• 1 jajko,
• 100 g parmezanu, startego,
• sól, pieprz do smaku,
• 100 g masła,
• kilka liści szałwii,
• gałka muszkatołowa (opcjonalnie),
• parmezan do podania.

Należy obrać dynię, pokroić na kawałki i upiec w piekarniku w temperaturze 200°C przez 25-30 minut, aż będzie miękka. Następnie rozgnieść ją na purée.

W dużej misce mieszamy purée z dyni, jajko, mąkę, parmezan, sól, pieprz i odrobinę gałki muszkatołowej. Wyrabiamy ciasto – powinno być miękkie, ale nie lepkie. Jeśli masa jest zbyt wilgotna, należy dodać więcej mąki.

Następnie dzielimy ciasto na kilka porcji i formujemy z każdej wałeczki, które kroimy na małe kawałki (gnocchi).

W dużym garnku należy zagotować osoloną wodę. Gnocchi gotujemy partiami – są gotowe, gdy wypłyną na powierzchnię (ok. 2-3 minuty).

Na patelni roztapiamy masło, dodajemy liście szałwii i smażymy, aż masło się zrumieni, a szałwia stanie się chrupiąca.

Gnocchi przekładamy na patelnię z masłem i szałwią, delikatnie mieszamy, a następnie podajmy posypane dodatkowym parmezanem.