Dynia – rodzaje, właściwości, kaloryczność

Dynia jest domeną jesieni. Kiedy na zewnątrz zaczyna robić się chłodniej, w sklepach pojawia się to piękne warzywo o intensywnym kolorze. Wyróżnia się kilka rodzajów dyni, a każdy z nich ma wspaniałe właściwości zdrowotne. Dynia świetnie sprawdza się zarówno w daniach słonych, jak i słodkich, świetnie smakuje też z dodatkiem ostrych przypraw. Warto znać cudowne zalety dyni i w okresie jesiennym włączyć ją do swojej diety.

1. Rodzaje dyni

Istnieje wiele odmian dyni, ale najczęściej w sklepach można dostać cztery najpowszechniejsze, są to:

• dynia zwyczajna
• dynia makaronowa
• dynia piżmowa
• dynia Hokkaido

Oprócz tego w sklepach często można dostać tzw. dynie dekoracyjne, które nie nadają się do spożycia. Są małe i zwykle nie pomarańczowe, ale żółto-zielone, z charakterystycznym ogonkami. Najczęściej służą jako dekoracja witryn sklepowych.

Zobacz film: "Pestki dyni poprawią sprawność seksualną"

1.1. Dynia zwyczajna

Dynia zwyczajna to ta, którą możemy spotkać niemal wszędzie. Możemy ją także łatwo wyhodować we własnym ogródku. Charakteryzuje się wielkością - zwykle jest okazała i ciężka. Ma grubą skórę, którą stosunkowo trudno się obiera. Wewnątrz dyni jest bardzo dużo miąższu i pestek. O ile miąższ jest niejadalny, o tyle pestki można wyciągnąć, opłukać i wysuszyć, a później dodawać do dań obiadowych, sałatek czy kanapek.

Dynię zwyczajną po obraniu i oczyszczeniu można upiec, ugotować lub udusić.

1.2. Dynia makaronowa

Dynia makaronowa jest nieco mniej popularna, ale dzięki swoim właściwościom, równie chętnie wykorzystywana. Po przekrojeniu jej miąższ rozpada się na charakterystyczne włókna, przypominające makaron. Po ugotowaniu można je wykorzystać do przygotowania bezglutenowego spaghetti lub dodać do sałatek. Dynia makaronowa jest znacznie jaśniejsza niż zwyczajna - zwykle ma barwę bladożółtą lub bladopomarańczową.

1.3. Dynia piżmowa

Ten rodzaj dyni łatwo jest rozpoznać, ponieważ wyglądem przypomina dużą, żółtobeżową gruszkę. W odróżnieniu od poprzednich odmian, jej skórka jest dużo cieńsza i bardziej miękka. Dzięki temu dynia piżmowa łatwo się obiera. Zawiera także bardzo mało miąższu - znajduje się on nie w całym warzywie, ale wewnątrz jego szerszej części. Dynia piżmowa jest także mniejsza niż dwa poprzednie rodzaje. Dużo wcześniej także pojawia się na sklepowych półkach - pierwsze egzemplarze można zobaczyć już w lipcu.

1.4. Dynia Hokkaido

Dynia Hokkaido jest najmniejsza ze wszystkich. Swoim rozmiarem często nie przewyższa dużej pomarańczy lub mango, choć oczywiście istnieją także większe egzemplarze. Jej cechą charakterystyczną, która odróżnia ją od innych odmian, jest jadalna skórka. Dyni Hokkaido nie trzeba obierać, wystarczy jedynie dokładnie umyć. Dynię można zapiec, ale także ugotować jak wszystkie inne. Dzięki swoim gabarytom przygotowanie dań z jej wykorzystaniem jest szybsze.

Wszystkie odmiany dyni można zobaczyć w sklepach mniej więcej od września do połowy listopada. W tym czasie warto korzystać z tych drogocennych warzyw, które nie tylko są smaczne, ale także zdrowe.

2. Właściwości dyni

Dynia zwykle ma żółty lub intensywnie pomarańczowy kolor, który zawdzięcza dużej obecności beta-karotenu, czyli prowitaminy A. Należy ona do grupy przeciwutleniaczy i aktywnie wspiera nas w walce o prawidłową odporność.

Bez względu na odmianę, dynia ma słodki smak. Z tego względu świetnie nadaje się zarówno do dań ostrych i słonych (łagodzi wówczas ich smak), jak i do deserów i słodkich przekąsek.

Ogromną zaletą dyni jest fakt, że ma niewiele kalorii. W 100 gramach znajdziemy zaledwie 26 kcal, co oznacza, że świetnie sprawdzi się ona w przypadku osób stosujących diety.

W dyni znajdziemy także moc witamin i minerałów. Przede wszystkim zawiera ona mnóstwo witaminy C i A. Dodatkowo dzięki niej możemy wzbogacić naszą dietę o witaminę E i witaminy z grupy B - w tym ogromne ilości kwasu foliowego. Nie brakuje w niej także witaminy K.

Dynia jest także bogata w składniki mineralne. Jest bardzo bogatym źródłem potasu. W 100 gramach znajdziemy aż 340 miligramów - to więcej niż w pomidorach, które znane są z wysokiej zawartości tego pierwiastka. Warzywo to zawiera także wiele innych minerałów, między innymi

• fosfor (w dużych ilościach)
• wapń
• żelazo
• miedź
• cynk
• selen

3. Dynia a zdrowie

Dzięki swoim właściwościom dynia aktywnie wpływa na nasze zdrowie i układ odpornościowy. Wspiera pracę całego organizmu i usprawnia prawidłowy przepływ składników odżywczych. Zawartość beta-karotenu sprawia, że dynia radzi sobie z wolnymi rodnikami, a więc może zapobiegać wystąpieniu chorób nowotworowych, takich jak rak żołądka, piersi, płuc czy jelita grubego.

Beta-karoten pomaga także obniżać podwyższone stężenie cholesterolu, a więc zapobiega odkładaniu się złogów miażdżycowych. Pozwala to zredukować ryzyko wystąpienia poważnych chorób serca.

Beta-karoten jest pochodną witaminy A, a zatem aktywnie wspiera wzrok. Uzupełnianie niedoborów tej cennej witaminy pozwala na prawidłowe funkcjonowanie plamki żółtej, co pozwala lepiej widzieć, szczególnie w mroku. Pozwala także zapobiec zmianom zwyrodnieniowym i rozwojowi zaćmy.

Warto wiedzieć, że dynia jest bardzo delikatnym warzywem, dlatego jest jednym z pierwszych, które można podawać niemowlakom. Sprawdzi się także u kobiet w ciąży i cierpiących na chorobę lokomocyjną - zarówno miąższ, jak i pestki, wykazują działanie przeciwwymiotne.

Dzięki swojej delikatności świetnie łagodzi dolegliwości żołądkowe. Polecana jest szczególnie osobom borykającym się z wrzodami i nadżerkami żołądka, a także zespołem jelita drażliwego (IBS). Usprawnia przemianę materii, a więc także przyczynia się do szybszej utraty wagi - zwłaszcza w połączeniu z ostrymi przyprawami.

Sprawdzi się także w przypadku mężczyzn. Jedzenie dyni, a zwłaszcza jej pestek wpływa korzystnie na prostatę. Medycyna naturalna podaje, że mogą one zmniejszać łagodny przerost. Badania naukowe potwierdzają ten fakt, dodatkowo dowodzą, że dynia może przyczynić się do zapobiegania rozwoju raka.

Niestety, pomimo swojej niewielkiej kaloryczności, dynia ma dość wysoki indeks glikemiczny, a więc nie powinna być spożywana w nadmiarze przez cukrzyków.

3.1. Pestki z dyni

To właśnie one przechowują w sobie najwięcej wartości odżywczych i witamin korzystnych dla zdrowia. Mają co prawda więcej kalorii, ale dzieje się tak ze względu na zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, które wspierają pracę mózgu i poprawiają funkcje poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja.

Dodatkowo redukują poziom złego cholesterolu i zapobiegają rozwojowi chorób układu sercowo-naczyniowego. Pomagają zmniejszyć ryzyko nadciśnienia i zmian miażdżycowych.

Pestki z dyni obniżają także poziom cukru we krwi, dlatego warto jeść je jednocześnie z dynią, która naturalnie jest dość słodka.

Badania naukowe pokazują ponadto, że pestki z dyni posiadają właściwości przeciwpasożytnicze. Oznacza to, że zabezpieczają organizm przed działaniem drobnoustrojów i stanowi dobrą kurację odrobaczającą. Może być stosowana zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Właściwości przeciwpasożytnicze pestki zawdzięczają substancji o nazwie kukurbitacyna. Naturalnie powleka nasiona, chroniąc je przed działaniem robaków. Najwięcej jej znajduje się w świeżych, jeszcze miękkich pestkach.

4. Co można zrobić z dyni?

Dynia daje ogromne pole do kulinarnego popisu. Nadaje się do gotowania, pieczenia, duszenia i smażenia. Świetnie pasuje niemal do wszystkich rodzajów dań - od słodkich po bardzo ostre. Najczęściej wykorzystuje się ją do przygotowania aromatycznych kremów dyniowych. Zwykle najpierw dobrze jest ją zapiec z przyprawami (można także dodać inne przyprawy - marchewkę, paprykę, etc). Krem z dyni można wzbogacić o ostre i korzenne przyprawy, takie jak imbir, chilli, kurkuma czy gałka muszkatołowa.

Dynię można dodawać także do sałatek. Wystarczy upiec ją w przyprawach i pokroić w kostkę. Można ją także faszerować - tutaj najlepiej sprawdzi się dynia Hokkaido, ponieważ dodatkowo zyskamy lekko chrupiącą skórkę.

Ugotowana dynia sprawdzi się także w przypadku deserów - można mieszać ją z mlekiem, dodawać do owsianek i kleików ryżowych. W połączeniu z konfiturami i miodem stworzy świetną bazę śniadaniową.

4.1. Pumpkin spice latte, czyli kawa z dyni

Jedna z największych sieci kawiarni opatentowała jakiś czas temu kawę na bazie syropu dyniowego. Bardzo szybko stało się to hitem wśród konsumentów, a dyniowa latte zyskała niemal miano celebryty. Jej smak jest specyficzny i nie każdemu przypadnie do gustu. Wykorzystuje się tu aromat przypraw korzennych i słodki posmak dyni. Kawiarnie do tego celu używają gotowego sosu dyniowego, jednak w łatwo sposób można taką kawę przygotować samodzielnie. Wystarczy odrobina dyniowego puree i mleko kokosowe.

4.2. Olej z pestek dyni

W kosmetyce ogromną popularnością cieszy się także olej dyniowy. Tłoczony z ogromną starannością, sprawdza się na wielu płaszczyznach. Oczywiście można go także jeść, dodając do sałatek i sosów. Nie należy jednak poddawać go obróbce cieplnej.

Olej z pestek dyni działa korzystnie na włosy i skórę. Działa przeciwzapalnie i wspiera odnowę komórkową. Przyspiesza wzrost mocnych włosów i paznokci, regeneruje także uszkodzenia. Łagodzi także rany i stany zapalne, a więc można stosować go na otarcia i blizny, będzie pomocny także w przypadku trądziku.

5. Tabela kalorii i wartości odżywczych