Dzika róża - ziołolecznictwo, zawartość witaminy C, wpływ na organizm, wykorzystanie w kosmetyce

Dzika róża to kolczasty krzew z rodziny różowatych, jej ludowe nazwy to psia róża oraz szypszyna. Ma złożone liście i szupinkowe, czerwone owoce.

W Polsce istnieje dwadzieścia gatunków róży, a najbardziej rozpowszechnioną jest róża pomarszczona. Wszystkie odmiany są wykorzystywane w kosmetologii, farmaceutyce i ziołolecznictwie.

Ekstrakt z rośliny można spotkać w kosmetykach do ciała, lekach i suplementach diety. Najpospolitszy rodzaj to róża dzika, zwana też psią (rosa canina).

W starożytnym Rzymie służyła do leczenia ugryzień przez psy chore na wściekliznę. W Wielkiej Brytanii szczególnie w czasie II wojny światowej była głównym źródłem witaminy C.

Z kolei w Skandynawii stała się składnikiem zupy, a w Czechach i Słowacji - elementem sosu do mięsa. Obecnie dzika róża porasta całą Europę i Azję Mniejszą na miedzach, kamienistych wzgórzach i skrajach lasów.

Coraz częściej jest też traktowana jako krzew ozdobny w parkach i ogrodach. Owoce dzikiej róży mogą być kuliste lub podłużne.

W zależności gatunku różnią się także rozmiarem, mogą być okazałe lub niewielkie i trudne do przetworzenia w kuchni. Zawsze jednak mają delikatny smak, który świetnie komponuje się z innymi produktami, zarówno w wersji wytrawnej, jak i słodkiej.

Owoce zbiera się jesienią, w pełni dojrzałe. Zbiór najlepiej rozpocząć w pogodne dni, kiedy wyschnie rosa. Twarde okazy warto włożyć do zamrażalnika, ponieważ niska temperatura je zmiękczy.

Do użycia nie nadają się natomiast te zbrązowiałe i pomarszczone. Owoce należy dokładnie oczyścić z nasion i włosów, niestety nie jest to łatwe zadanie.

W tym celu warto odciąć końcówki z obu stron i kroić okazy wzdłuż na pół lub na plasterki. Jednocześnie końcówką noża należy usuwać ziarenka i włoski. Na rękach bezwzględnie powinny być rękawiczki.

Drugą metodą jest ugotowanie owoców w całości i przetarcie ich przez praskę, a następnie przez gęste sito. Oczyszczone owoce można ususzyć w 40 stopniach przez 12-24 godziny, aż staną się twarde i kruche.

Można to również zrobić na zewnątrz, układając plasterki na sicie i ustawiając je w przewiewnym, ocienionym miejscu na 2-3 dni. Warto pamiętać, że już 1-3 owoce mogą pokryć dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka witaminę C.

Zawartość kwasu askorbinowego zależy jednak od czasu zbioru i sposobów suszenia. Długotrwałe suszenie w temperaturze 40 stopni powoduje utratę nawet 75% substancji. Długi czas przechowywania również nie wpływa pozytywnie na zawartość witaminy C, ponieważ ulega ona utlenianiu.

Dzika róża jest ważnym składnikiem wielu produktów leczniczych. Przede wszystkim znajduje się w nasercowych mieszkankach ziołowych, preparatach witaminowych, wzmacniających, wykrztuśnych oraz napotnych.

Można znaleźć ją także w lekach wspierających pracę wątroby i układ krążenia. Dzika róża ma dobroczynny wpływ na stan zdrowia i samopoczucie:

• uzupełnia dzienne zapotrzebowanie na witaminę C,
• wzmacnia układ odpornościowy,
• leczy przeziębienie i grypę,
• zmniejsza ból gardła,
• chroni układ krwionośny,
• wzmacnia naczynia krwionośne,
• obniża ciśnienie tętnicze krwi,
• ma właściwości przeciwzapalne,
• zmniejsza ryzyko wystąpienia szkorbutu,
• niweluje objawy reumatyzmu,
• wspiera walkę z chorobami drób oddechowych,
• delikatnie uspokaja,
• ułatwia zasypianie,
• łagodzi nieżyt przewodu pokarmowego,
• leczy problemy żołądkowe,
• redukuje biegunki,
• redukuje niestrawność,
• walczy z chorobami układu moczowego,
• przyspiesza powrót do zdrowia,
• redukuje ogólne osłabienie,
• redukuje nadmierne zmęczenie,
• wspiera kobiety w okresie ciąży i karmienia piersią.

Dzika róża poza właściwościami leczniczymi jest często wykorzystywana do produkcji kosmetyków oraz domowych kuracji. Wykazuje wiele cennych właściwości pielęgnacyjnych:

• odżywia skórę,
• niweluje przebarwienia,
• łagodzi podrażnienia,
• rozjaśnia cerę,
• działa ściągająco,
• wzmacnia elastyczność skóry,
• redukuje zmarszczki,
• zapobiega powstawaniu zmarszczek,
• delikatnie złuszcza naskórek,
• hamuje rozwój zaskórników,
• redukuje trądzik,
• nawilża przesuszoną skórę,
• pielęgnuje skórę wrażliwą,
• łagodzi oparzenia skóry,
• wspiera gojenie się ran,
• leczy stany zapalne skóry,
• wspomaga leczenie blizn,
• zmniejsza produkcję łojotoku,
• wygładza skórę,
• wspiera regenerację naskórka.

Przemysł kosmetyczny przetwarza głównie kwiaty dzikiej róży. Pozyskiwany olejek świetnie sprawdza się jako składnik perfum, mydeł i kremów. Natomiast woda różana po procesie destylacji stanowi tonik, poprawiający wygląd i kondycję skóry.

• Właściwości ziół
• Domowy syrop ziołowy dla nerwowych i zestresowanych - jak przygotować go w domowym zaciszu?
• Odkwaszający detoks warzywno-owocowy Sokołowskiej

Dzika róża słynie z właściwości leczniczych i warto wprowadzać ją jak najczęściej do swojej diety. W tym celu warto przygotować przetwory, które sprawdzą się w czasie długich jesiennych i zimowych miesięcy.

Nalewka z owoców dzikiej róży

Składniki:

• pół kilograma owoców dzikiej róży,
• szklanka cukru,
• 3/4 litra wódki.

Przygotowanie:

Do słoika przesypujemy owoce dzikiej róży, zasypujemy je cukrem i zalewamy alkoholem. Odstawiamy naczynie w ciepłe miejsce i wstrząsy nim energicznie raz dziennie. Po tygodniu przesączamy płyn przez gazę i przelewamy do ciemnej butelki, najlepiej przechowywać ją w lodówce.

Nalewka z płatków dzikiej róży

Składniki:

• litr płatków dzikiej róży bez białych końcówek,
• pół szklanki cukru,
• pół litra czystej wódki.

Przygotowanie:

Do dużego słoja wsypujemy płatki róży i warstwowo zasypujemy cukrem. Naczynie stawiamy w słonecznym miejscu na kilka dni. Gdy płatki puszczą soki wlewamy alkohol i przestawiamy słoik w ciemne miejsce na około sześć tygodni. Następnie filtrujemy płyn przez gazę i przelewamy do butelki.

Wino z dzikiej róży

Składniki:

• 10 kg owoców dzikiej róży,
• 25 l wody źródlanej,
• 10,5 kg cukru,
• 60 g kwasku cytrynowego,
• świeże drożdże,
• 250 ml wody źródlanej,
• pożywka dla drożdży winiarskich.

Przygotowanie:

Porcję drożdży wkładamy do czystej butelki o pojemności 250 ml. 250 ml wody źródlanej doprowadzamy do wrzenia, a następnie studzimy.

Zalewamy nią drożdże, a butelkę dokładnie zatykamy watą. Po upływie 24 godzin wsypujemy do mieszaniny łyżeczkę cukru, wtykamy watę i odstawiamy naczynie w ciepłe, ale zacienione miejsce na 3 dni.

Owoce umieszczamy w dużej butli i zalewamy gorącym syropem cukrowym (gorąca woda + 7,5 kg cukru). Dodajemy mieszaninę z drożdży, kwasek cytrynowy oraz pożywkę dla drożdży.

Butelką mocno wstrząsamy, odstawiamy ją na miesiąc do pomieszczenia o temperaturze 20 stopni Celsjusza. Po tym czasie zmniejszamy temperaturę do 15 stopni i trzymamy w nim butelkę przez dwa miesiące.

Następnie zlewamy płyn w taki sposób by osad na dnie pozostał nienaruszony w słoju. Przelewamy nalewkę do butelek, wkładamy korki i przechowujemy w ciemnym miejscu.

Sok

Składniki:

• 250 g oczyszczonych płatków dzikiej róży,
• 1/2 l wody,
• 1/2 cytryny,
• szczypta kwasku cytrynowego,
• słód.

Przygotowanie:

Cytrynę dokładnie myjemy, parzymy wrzątkiem i kroimy w grube plastry. Do słoja wkładamy płatki róży i cytrynę, wlewamy przegotowaną wodę.

Naczynie przykrywamy gazą i odstawiamy na 24 godziny. Następnie zlewamy płyn do garnka i dokładnie wyciskamy płatki. Dodajemy słód i kwasek cytrynowy, doprowadzamy mieszaninę do wrzenia.

Pozostawiamy naczynie na ogniu przez kolejne 15 minut. Po tym czasie sok przelewamy do butelek i szczelnie zamykamy. Pasteryzujemy przez kwadrans w 90 stopniach Celsjusza.

Konfitura różana

Składniki:

• 1,3 kg dojrzałych owoców dzikiej róży,
• 600 g cukru,
• cytryna,
• 300 ml wody.

Przygotowanie:

Owoce myjemy i odcinamy od nich ogonki. Przekładamy je do rondla i zalewamy 300 ml wody. Ustawiamy na niski ogień i gotujemy przez około 30 minut, aż owoce staną się miękkie.

Następnie mieszaninę przecieramy przez sito o gęstych oczkach, powtarzając cały proces dwa razy. Masę ponownie przekładamy do garnka, wsypujemy cukier i sok z cytryny.

Opcjonalnie można wzbogacić smak za pomocą skórki z pomarańczy, laski wanilii lub łyżeczki kardamonu. Gotujemy całość przez 15 minut, często mieszając.

Konfitura powinna uzyskać dosyć ciemny kolor i kremową konsystencję. Przekładamy ją do wyparzonych słoików, zakręcamy, odstawiamy do górny dnem i studzimy.

Tarte płatki różane

Składniki:

• trzy garści płatków,
• 3 łyżki cukru,
• sok z cytryny.

Przygotowanie:

Suche płatki ucieramy z cukrem za pomocą drewnianej łyżki. Na koniec dodajemy sok z cytryny do smaku. Mieszaninę przechowujemy w lodówce i spożywamy po łyżeczce trzy razy dziennie.

Tarte płatki zmniejszają nadwrażliwość żołądka i uspokajają. Można wykorzystać je również jako nadzienie do pączków lub naleśników.

Tonik do twarzy

Składniki:

• garść różanych płatków,
• szklanka wody.

Przygotowanie:

Płatki dokładnie myjemy i wkładamy do woreczka z gazy. Umieszczamy całość w garnku, zalewamy wrzątkiem, przykrywamy i odstawiamy na kilka godzin.

Następnie odcedzamy płyn i przemywamy nim oczyszczoną twarz dwa razy dziennie. Tonik można wykorzystać również jako płukankę po umyciu włosów.