Orzeszki ziemne - charakterystyka, alergia, diagnostyka alergii

Orzech ziemny, zwany również potocznie fistaszkiem, to roślina z rodziny motylkowatych, pochodząca z Brazylii, chociaż aktualnie ich największym producentem są Stany Zjednoczone. Skąd nazwa "orzeszki ziemne"? Określenie to nawiązuje do miejsca, w którym dojrzewają strąki z orzeszkami.

W porównaniu z innymi orzechami te mają największą ilość białka– 25,8 g na 100 g. Znacznie mniej znajdziemy go w roślinach strączkowych, np. soczewicy lub fasoli. To wyjaśnia fakt, dlaczego tak chętnie sięgają po fistaszki nie tylko wegetarianie, ale również kulturyści w celu zwiększenia masy mięśniowej.

Orzeszki ziemne są cennym źródłem witaminy B3 (niacyny), błonnika oraz składników mineralnych. Poza swoją wartością odżywczą są doceniane również w kosmetyce. Wyciągi z orzechów można znaleźć m.in. w niektórych balsamach, kremach, szamponach i olejkach przeznaczonych do kąpieli.

Niestety, orzeszki ziemne, jak również masło arachidowe, to bardzo silne alergeny pokarmowe, które mogą stać się przyczyną wstrząsu anafilaktycznego. W niektórych przypadkach mogą nawet doprowadzić do śmierci. W związku z możliwością wystąpienia silnych reakcji alergicznych ze spożywania orzeszków ziemnych powinny zrezygnować również kobiety w ciąży.

Wiele osób często nie zdaje sobie sprawy, że popularne fistaszki mogą powodować bardzo silne reakcje alergiczne. A okazuje się, że alergia na orzeszki ziemne to z roku na rok coraz bardziej popularna dolegliwość. Uczulenie może mieć miejsce jeszcze w okresie płodowym lub w wyniku kontaktu z antygenami zawartymi w mleku karmiącej mamy.

Spożycie potraw z zawartością nawet niewielkiej ilości orzeszków ma dla osób uczulonych poważne konsekwencje, powodują m.in. problemy z oddychaniem i krążeniem, obrzęk błon śluzowych i wspomniany już wcześniej wstrząs anafilaktyczny.

Chociaż osoby uczulone starają się za wszelką cenę unikać kontaktu z alergenami, wciąż zdarzają się przypadki zagrożeń zdrowia i życia z powodu zjedzenia niepozornych orzeszków. Szacunkowo w samych Stanach Zjednoczonych liczba osób, która cierpi na alergię na orzeszki ziemne, wynosi około 1,5 mln, a 50-100 osób każdego roku umiera z jej powodu.

Poza USA przypadki śmierci w wyniku wystąpienia reakcji alergicznej po spożyciu orzechów odnotowano również w Niemczech. Chociaż w Polsce nie odnotowano zgonów w wyniku alergii na orzeszki, niepokojący może być fakt, że liczba osób uczulonych stale wzrasta, dlatego warto zachować ostrożność.

Unikanie alergenów jest utrudnione, ponieważ orzeszki ziemne mogą znajdować się w wielu różnych produktach. Według rozporządzenia Unii Europejskiej z 2005 roku, dotyczącego odpowiedniego oznaczania alergenów w produktach spożywczych, producenci muszą podawać na etykietach informację jaka jest zawartość orzechów ziemnych.

Obejmuje ono jednak tylko produkty opakowane, w związku z tym w przypadku pozostałych trudno stwierdzić, czy np. w czasie produkcji nie doszło do przypadkowego zanieczyszczenia wyrobów orzeszkami. Osoby uczulone powinny zwracać szczególną uwagę na skład kupowanych przez siebie towarów.

Jakie produkty mogą być niebezpieczne? Przede wszystkim warto zachować ostrożność przy zakupie różnych wyrobów cukierniczych. Wielu producentów dodaje do nich orzeszki ziemne, aby poprawić jakość swoich wyrobów. Można je znaleźć również w czekoladzie, batonach, lodach, płatkach śniadaniowych i pełnoziarnistym pieczywie. Na alergiczne niespodzianki muszą być także przygotowani miłośnicy kuchni orientalnej.

W wielu daniach chińskich, wietnamskich czy tajlandzkich można bowiem znaleźć śladowe ilości orzeszków ziemnych.

Specjaliści zalecają, aby osoby narażone na wystąpienie silnych reakcji alergicznych unikały jedzenia poza domem. Zdarza się bowiem, że w trakcie przygotowania potraw w restauracjach i kawiarniach dochodzi do ich zanieczyszczenia orzeszkami ziemnymi. Dla osoby uczulonej już najmniejszy kontakt z alergenem może być niebezpieczny.

Atak i silne objawy mogą zostać wywołane nawet przez znajdującą się w pobliżu otwartą puszkę z orzeszkami. W skrajnych sytuacjach reakcję alergiczną może spowodować także pocałunek, gdy partner spożywał wcześniej orzechy. W tym wypadku ani guma do żucia, ani mycie zębów może nie wystarczyć.

W przypadku, gdy po zjedzeniu orzechów w krótkim czasie – od kilku do kilkunastu minut – zaważyłeś u siebie niepokojące objawy, prawdopodobnie oznacza to alergię. Poza widocznymi zmianami skórnymi mogą pojawić się także bóle brzucha, biegunka, nudności, wymioty, zaczerwienienie, swędzenie i łzawienie oczu, obrzęk warg oraz pieczenie jamy ustnej. Żeby w 100% potwierdzić lub wykluczyć alergię, potrzebna jest specjalistyczna diagnostyka.

Często lekarz już na podstawie samego wywiadu z pacjentem i prezentowanych przez niego objawów może stwierdzić, czy ich podłożem jest alergia. Pomocne będą też punktowe testy skórne.

Przy pomocy specjalnego preparatu z zawartością alergenów występujących w orzechach ocenia się powstałe pod jego wpływem zmiany. Jeżeli są duże, oznacza to silną alergię. Rzadziej stosowane są testy krwi oraz testy prowokacyjne. Te ostatnie muszą być przeprowadzane w warunkach szpitalnych i polegają na podawaniu pacjentowi alergenu i obserwowaniu reakcji jego organizmu.

Według dotychczasowych zaleceń specjalistów dotyczących zapobiegania alergii powinno się unikać podawania dzieciom do 3. roku życia orzechów ziemnych z racji możliwości wystąpienia u nich alergii.

Dlatego tym bardziej mogą zaskakiwać najnowsze badania naukowców z King’s College London. Ich zdaniem podawanie najmłodszym orzechów może chronić przed wystąpieniem alergii w przyszłości. Spożywanie przez dzieci orzechów uczy ich organizm tolerowania tych produktów i tym samym zapobiega wystąpieniu reakcji alergicznych.

W trwającym ponad cztery lata badaniu wzięła udział grupa składająca się z 640 dzieci w przedziale wiekowym od 4. do 11. miesiąca życia, u których wystąpiły już różne formy alergii. Połowie z nich – aż do momentu ukończenia 5 lat –podawano trzy razy w tygodniu potrawy z zawartością orzeszków ziemnych.

Pozostałe dzieci nie spożywały tego typu dań. Badania wykazały, że w przypadku pierwszej grupy alergia pojawiła się tylko u 1% dzieci spożywających orzechy, z kolei w drugiej grupie alergia wystąpiła aż u 17,5% dzieci. Te wstępne badania mogą być przełomem w zapobieganiu alergii, jednak wszelkie kwestie dotyczące żywienia dziecka warto konsultować ze specjalistą.