Whisky - rodzaje, degustacje, spożycie, wpływ na zdrowie

Whisky jest szlachetnym alkoholem, dawniej zwanym wodą życia (z j. gaelickiego: uisge beatha). Pochodzi najprawdopodobniej z Irlandii, w chwili obecnej produkowana jest w bardzo wielu częściach świata, przy pomocy różnych metod oraz zachowaniu odmiennych standardów jakości. Bywa tematem niekończących się rozmów o historii, jak również o odczuciach smakowych. Może być rewelacyjnym pomysłem na prezent z wielu różnych okazji.

1. Co to jest whisky?

Whisky jest destylowanym napojem alkoholowym o mocy 40-43 procent, powstałym z przefermentowanych ziaren zbóż: gryki, pszenicy, słodowanego żyta, jęczmienia i wielu innych. Ziarna te poddawane są fermentacji, po czym dojrzewają w drewnianych beczkach. Whisky nabiera złocistej barwy, charakterystycznego zapachu oraz smaku.

Zobacz film: "Jak powstaje whisky?"

2. Rodzaje whisky

W Irlandii i Szkocji prawnie uregulowane jest, aby whisky dojrzewała co najmniej trzy lata, w Ameryce zaś - co najmniej dwa. Ogólna zasada brzmi: jeśli na etykiecie nie ma wieku whisky, jest to równoznaczne, że dana whisky ma lat 3.

Szkockie i irlandzkie whisky przechowywane są w beczkach, wcześniej wykorzystanych do produkcji innych alkoholi, jak sherry czy porto. Amerykańskie bourbony zaś leżakują w opalonych od środka, nowych beczkach.

2.1. Podział whisky ze względu na kraj pochodzenia

Whisky z różnych stron świata różni się swoją recepturą, smakiem oraz zapachem:

• whisky szkocka - produkowana wyłącznie w Szkocji, do jej wytworzenia używa się jedynie słodu jęczmiennego lub dodatku innych zbóż. Ten alkohol leżakuje w dębowych beczkach najkrócej trzy lata. Najbardziej znane to: Chivas Regal, Famous Grouse, Johnnie Walker,Teacher's, Glenfiddich, Laphroaig oraz the Balvenie,
• whisky amerykańska - wytwarzana ze sfermentowanego zacieru zbóż, wyróżniamy m.in. bourbon, whisky żytnią, pszenną, kukurydzianą lub słodową żytnią,
• whisky irlandzka - produkowana ze słodu jęczmiennego i jęczmienia, poddawana trzykrotnej destylacji, znane nazwy to Powers, Tullamore, Dew, Jameson czy Midleton,
• whisky japońska - powstaje ze słodu jęczmiennego, najbardziej znane trunki to Nikka i Suntory.

Whisky jest także produkowana w innych krajach, jednak większość gorzelni na całym świecie wzoruje się na whisky szkockiej, amerykańskiej bądź irlandzkiej. Zdarza się, że gorzelnie łączą te trzy receptury, uzyskując w ten sposób własną whisky - taka sytuacja ma miejsce w Niemczech.

2.2. Podział whisky za względu na rodzaj zboża

• whisky słodowa - pochodzi z jednej beczki, jednego destylatu i jednej wytwórni. Rzadko można ją spotkać i jest bardzo droga, przeznaczona dla koneserów, inna jej nazwa to Single Barrel,
• whisky słodowa mieszana - produkowana jest ze słodu różnych destylarni, inaczej zwana Pure Malt lub Vatted Malt,
• whisky zbożowa - powstaje w przemysłowych alembikach, do wytwarzania stosuje się różne gatunki zbóż, głównie używana jest do kupażowania whisky mieszanej,
• whisky mieszana - jest najpopularniejszą odmianą whisky, powstaje w wyniku połączenia kilkunastu gatunków rodzaju Single-Malt z dodatkiem 70 proc. whisky zbożowej,
• tennessee whiskey - produkowana z żyta, kukurydzy, pszenicy, żyta i słodu jęczmiennego. W przypadku tej whisky konieczna jest filtracja na węglu drzewnym z klonu cukrowego, najbardziej znane jej rodzaje to George Dickel oraz Jack Daniel's,
• bourbon - wytwarzana w Ameryce o 80 procentowej mocy alkoholu, z fermentowanego zacieru, leżakująca w opalonych, nowych beczkach, przez okres co najmniej Najpopularniejszą odmianą jest Jim Beam.

3. Degustacje whisky

W czasie oficjalnych degustacji whisky używane jest tylko wysokiej jakości szkło. Popularne są tak zwane kieliszki tulipanowe, które dzięki swojemu kształtowi umożliwiają zatrzymanie zapachu whisky, bardzo ważnego podczas degustacji.

W czasie degustacji oprócz aromatu, oceniany jest także smak na języku, finish, a także równowaga całości, najczęściej według stu punktowej skali. Dopuszczalne jest rozcieńczenie jej z małą ilością wody, przez co smak staje się mniej intensywny. Często whisky podawana jest także z lodem lub z colą, jednak nie zawsze jest to mile widziane.

4. Spożycie whisky w Polsce i na świecie

W Polsce stale rośnie popularność whisky, wypadamy coraz lepiej w porównaniu z innymi społeczeństwami. W 2017 roku zaimportowaliśmy mniej więcej 35 milionów butelek whisky, co daje nam 12 miejsce na świecie i 4 w Europie, tuż za Niemcami, Hiszpanią oraz Francją.

W Polsce najpopularniejsza jest szkocka odmiana whisky. Jakiś czas temu jedna z firm podjęła się produkcji tego trunku, jednak po jakimś czasie przeniosła swoją działalność do Ameryki. Przede wszystkim brak jest destylarni, jednak problemem mogą być również preferencje konsumpcyjne Polaków.

Krajem, który importuje najwięcej whisky na świecie jest Francja - około 142 mln butelek kupionych za granicą, pod względem wartości pierwsze miejsce zajmują Stany Zjednoczone - 563 mln funtów. Najmocniejszym rynkiem jest europejski, szczególnie kraje Unii Europejskiej.

5. Wpływ whisky na zdrowie

Whisky to trunek kaloryczny. W 100 gramach tego napoju znajduje się 250 kilokalorii. Jednak spożywana w racjonalnych ilościach i nie zbyt często może przynieść pozytywne efekty zdrowotne.

Korzyści płynące z umiarkowanego spożywania whisky to działanie antyoksydacyjne - dzięki fenolom zmniejsza ryzyko zapadnięcia na choroby serca, a za sprawą kwasu elagowego łagodzi reakcje anafilaktyczne.

6. Historia whisky

Whisky najprawdopodobniej powstała w Irlandii w VII wieku, kiedy tamtejsi mnisi pędzili trunek zwany "wodą życia". Substancja ta była uzyskiwana przez proces destylacji owoców i miała zastosowanie lecznicze, przede wszystkim jako środek przedłużający życie, lek na paraliż, ospę i inne choroby, a także jako preparat przeciwbólowy.

Inne źródła donoszą, że whisky została wynaleziona przez św. Patryka. Od XVII wieku znana jako uiskie, od mniej więcej 1715 roku nazywana była whiskie. Dzisiejsza nazwa stała się powszechna około 1736 roku.

W Szkocji whisky zyskała popularność jako antidotum na żałobę i była spożywana na pogrzebach. W szesnastym wieku znana była już jako trunek o właściwościach leczniczych, jednak społeczeństwo nie do końca doceniało jej walory.

Wskutek różnych czynników, na przełomie siedemnastego i osiemnastego wieku zmniejszyła się legalna produkcja whisky i wprost proporcjonalnie wzrosła produkcja nielegalna, która skutkowała koniecznością wytwarzania jej w różnych warunkach i według odmiennych receptur.

Legalnie produkowany trunek przeznaczony był głównie na eksport do innych części imperium brytyjskiego. Przez opustoszenie winnic francuskich w latach osiemdziesiątych XIX wieku spadła produkcja koniaku, co przyczyniło sie do wzrostu zainteresowania whisky, która zajęła jego miejsce i utrzymuje je w zasadzie do dnia dzisiejszego.

7. Składniki odżywcze Whiskey (43%)

Whiskey (43%) w 100 gramach posiada wartość energetyczną 250 kcal.

W produkcie znajduje się wiele składników odżywczych, w tym:

• 0 g białka,
• 0,10 g węglowodanów,
• 0,10 g cukrów,
• 0 g błonnika.

Whiskey (43%) ma w 100 g 0 g tłuszczów, w tym:

• 0 g tłuszczów nasyconych,
• 0 g tłuszczów jednonienasyconych,
• 0 g tłuszczów wielonienasyconych.

W produkcie jest 0 mg cholesterolu.

8. Whiskey (43%) – jakie ma witaminy?

Whiskey (43%) to produkt zawierający 0 mg witaminy C, 0 µg RAE witaminy A, 0 mg witaminy E, 0 i.u. witaminy D oraz 0 µg witaminy K.

Whiskey (43%) zawiera również witaminy z grupy B:

• 0,01 mg witaminy B1,
• 0,00 mg witaminy B2,
• 0,05 mg witaminy B3,
• 0 mg witaminy B4,
• 0 mg witaminy B5,
• 0 mg witaminy B6,
• 0 µg witaminy B9,
• 0 µg witaminy B12.

9. Whiskey (43%) – jakie ma mikroelementy i makroelementy?

Whiskey (43%) ma w sobie:

• 0 mg wapnia,
• 0,02 mg żelaza,
• 0 mg magnezu,
• 3,00 mg fosforu,
• 1,00 mg potasu.

Ponadto w produkcie znajduje się 0 mg sodu, 0,02 mg cynku, 0,01 mg miedzi, 0,01 mg manganu i 0 µg selenu.

10. Kalorie i wartości odżywcze Whiskey (43%)