Pomidor - charakteystyka, rodzaje, kalorie, właściwości lecznicze, potrawy z pomidorów

Pomidor to niezwykle popularne warzywo, które szturmem zdobyło cały świat. Dostępny jest niemal na każdym kontynencie. Z pomidora możemy przygotować ulubioną potrawę np. zupę krem, sałatkę, może on również stanowić składnik przetworów. Wielu z nas spożywa to warzywo na suowo. Jakie substancje i składniki odżywcze występują w pomidorze? Dlaczego tak lubimy to czerwone warzywo? Czy tylko ze względu na smak?

1. Charakterystyka pomidora

Pomidor jest warzywem wywodzącym się z Ameryki Południowej. Należy do rodziny psiankowatych. Charakteryzuje się okrągłym kształtem, a jego wielkość jest uzależniona od odmiany. Niektóre odmiany mają niewielkie rozmiary (przykładem mogą być pomidorki cherry), inne z kolei mogą przybierać rozmiary jabłka (np. pomidory malinowe). Najpopularniejsze odmiany pomidorów charakteryzują się czerwonym zabarwieniem, jednak w sprzedaży dostępne są także pomidory o barwie żółtej, pomarańczowej lub czarnej.

Warzywa wykazują szereg właściwości zdrowotnych, ponieważ zawierają szereg witamin oraz składnikow mineralnych. Dzięki dużej zawartości cennych składników odżywczych i niskiej zawartości kalorii pomidor jest doskonałym dodatkiem do naszego codziennego jadłospisu. Nie musimy obawiać się o ograniczanie ilości pomidorów, które jemy, ponieważ zazwyczaj nie spożywa się tak dużej ilości tych warzyw, aby mogłyby one zawierać znaczącą ilość kalorii.

Zobacz film: "Pomidor, koncentrat czy przecier?"

Jeden duży pomidor dostarcza 60% dziennego zapotrzebowania witaminę C. Dodatkowo pokrywa on 25% zapotrzebowania na witaminę E. Ma wiele beta-karotenu, który neutralizuje szkodliwe działanie wolnych rodników.

2. Odmiany pomidorów

Istnieją różne odmiany pomidorów. Jak już wyżej wspominaliśmy, w warzywniakach i na stoiskach znaleźć możemy pomidory o bardzo różnych kolorach, od żółtego po czarny. Czerwone i żółte pomidory mają podobne wartości odżywcze, z tym że te drugie mają mniej likopenu. Natomiast zielone powinniśmy jeść ostrożnie. Mają one mniej substancji odżywczych, a więcej tomatyny, która jest szkodliwa dla naszego organizmu.

Wśród najczęściej spotykanych odmian warto wyróżnić:

• pomidory okrągłe gruntowe – mają dużo soku, są najpopularniejsze i najlepsze na przetwory. Warto uprawiać je w swoim ogródku. Wówczas charakteryzują się doskonałym smakiem. Pomidory gruntowe uprawiane pod tzw. folią charakteryzują się nieco gorszym smakiem i aromatem, w porównaniu do tych uprawianych w warunkach naturalnych.
• pomidory karłowate – sprzedawane w gronach, o intensywnym smaku i zapachu, wyróżniają się ze względu na dużą ilość soku.
• pomidory malinowe – to te największe, o łagodnym, słodkim smaku, z dużą ilością soku,
• bycze serca – o podłużnym kształcie i twardym, słodkim miąższu, są idealne do sałatek oraz przetworów. Ich cechą charakterystyczną jest różowoczerwona barwa. Waga byczych serc może sięgać nawet 600 g.
• pomidorki koktajlowe – malutkie pomidorki (mają około 3 cm średnicy) używane do dekoracji. W sprzedaży dostępne są pomidorki koktajlowe o różnorodnej barwie - czerwonej, żółtej, pomarańczowej. Ta odmiana idealnie nadaje się do szaszłyków, sałatek oraz kanapek. Bez problemu sprawdzą się również jako przekąska.

3. Ile kalorii ma pomidor

Kalorie w pomidorze to jedynie 18 kalorii na 100 gramów tego warzywa. Taka dawka powinna zaspokoić nasze zapotrzebowanie na ten konkretny produkt, jeśli jednak planujemy przyrządzić potrawę, do której pomidorów użyjemy dużo więcej, nie powinniśmy się obawiać, ze względu na niską wartość kaloryczną. Pomidory są zaliczane do grupy superfoods ze względu na dietetyczne walory i obfitość witamin i składników mineralnych.

Jeżeli chcemy zrzucić zbędne kilogramy, pomidory są odpowiednim produktem do naszej diety. Dlaczego? Ponieważ pomidory nie są kaloryczne, zawierają aż 93% wody i błonnik pokarmowy, który daje uczucie sytości. Składnik ten korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego, usuwając pozostałości po procesie trawienia. Ze względu na obecność błonnika oraz niską kaloryczność pomidory zalecane są w dietach redukcyjnych. Poleca się je również osobom, które chcą zadbać o zdrową, zbilansowaną dietę.

3.1. Jakie są wartości odżywcze pomidora (100 gramów):

• Wartość energetyczna - 18 kalorii
• Białko - 0.88 gramów
• Tłuszcz - 0.20 gramów
• Węglowodany - 3.89 gramów (w tym cukry proste 2.63)
• Błonnik - 1.2 gramów

3.2. Jakie witaminy są w pomidorach

W pomidorze znajduje się przede wszystkim witamina C ( 13.7 miligramów), która wzmacnia odporność i przyspiesza gojenie się ran. W pomidorze znajdują się również:

• Tiamina – 0.037 miligramów
• Ryboflawina – 0.019 miligramów
• Niacyna - 0.594 miligramów
• Witamina B6 - 0.080 miligramów
• Kwas foliowy - 15 µgramów
• Witamina E – 0.54 miligramów
• Witamina K - 7.9 µgramów

3.3. Jakie minerały występują w pomidorach

• Wapń – 10 miligramów
• Żelazo - 0.27 miligramów
• Magnez - 11 miligramów
• Fosfor - 24 miligramów
• Potas - 237 miligramów
• Sód – 5 miligramów
• Cynk - 0.17 miligramów

Dodatkowo, pomidory zawierają składniki mineralne takie jak miedź, mangan oraz kobalt.

Pomidor jest jednak głównym składnikiem wielu wysokokalorycznych posiłków, takich jak na przykład spaghetti, zatem ważna jest także forma, w jakiej spożywamy to warzywa i jakich dodatków do niego używamy.

4. Jakie są właściwości lecznicze pomidorów?

Pomidory zawierają likopen, który który nadaje im intensywną czerwoną barwę. Nie jest to jedyna funkcja tej substancji. Jest również bardzo silnym antyutleniaczem, którego nasz organizm nie wytwarza samodzielnie. Zawartość likopenu w pomidorach sprawia, że warzywo to uzyskuje właściwości lecznicze.

Likopen nie traci swoich właściwości przeciwutleniających nawet po poddaniu obróbce cieplnej, zatem pomidora możemy jeść w każdej formie. Ta cenna substancja zawarta w pomidorach działa opóźniająco na procesy starzenia za sprawą działania neutralizującego wolne rodniki. Stanowi jeden z najsilniejszych utleniaczy, ma działanie antynowotworowe i zapobiega starzeniu się naszych narządów oraz skóry.

Kwasy zawarte w pomidorach opóźniają proces gromadzenia się w żyłach trójglicerydów takich jak cholesterol. Dzięki temu, ochronne właściwości pomidora pomogą nam zapobiec miażdżycy i zawałowi. Dieta, która opiera się na dużej ilości pomidorów, może również zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy.

Z badań wynika, że likopen działa najskuteczniej przeciw rakowi prostaty, dlatego powinni jeść go mężczyźni, którzy są narażeni na wystąpienie tego schorzenia. Działanie zdrowotne pomidora wpływa dobrze na nasze serce oraz wątrobę, ponieważ przyspiesza procesy utleniania kwasów tłuszczowych.

Pomidory powinny spożywać również osoby cierpiące na nadciśnienie, ponieważ bardzo wysoka zawartość potasu w pomidorach sprawia, że warzywo to działa moczopędnie. Pomidory dobrze wpływają na pracę naszego serca oraz układu krwionośnego. Oprócz tego, pomidory poprawiają naszą odporność ze względu na wysoką zawartość witaminy C.

Dieta bazująca na pomidorach jest niezwykle zdrowa, ponieważ wykazuje działanie antyoksydacyjne. Nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie wyprodukowas kwasu askorbinowego, który wzmacnia działanie układu odpornościowego. Przeciwdziała przedwczesnemu starzeniu chroni komórki przed szkodliwymi cząsteczkami zwanymi wolnymi rodnikami.

Witamina E zawarta w pomidorach jest doskonała na zmarszczki. Związek zawierający tokoferole i tokotrienole, pełni w naszym organizmie wiele ważnych funkcji. Podobnie jak witamina C i A, jest silnym antyoksydantem, który chroni nasze komórki przed uszkodzeniem. Wspomaga również zachowanie prawidłowej krzepliwości krwi. Wspomaga pracę układę mięśniowego i wspiera narząd wzroku. Witamina E oraz beta-karoten wpływają na stan naszej cery. Zapewniają skórze piękny oraz młody wygląd.

Ponadto w pomidorach znajduje się dużo potasu. Dzięki temu pierwiastkowi mamy lepszą koncentrację. Jeśli nie dopilnujemy tego, by dostarczyć organizmowi odpowiedniej dawki potasu, to może się to skończyć przemęczeniem, nadciśnieniem, zaburzeniami rytmu serca, obrzękami kończyn dolnych, drżeniem mięśni łydek czy ud, zaparciami oraz wzdęciami.

5. Czy warto sięgać po sosy pomidorowe?

Sosy, keczupy i koncentraty pomidorowe są również zdrowe. Co prawda zawierają mniej witaminy, ale zawarty w nich likopen jest łatwiej przyswajalny dla naszego organizmu. Po przetworach pomidorowych mamy 2-3 razy więcej likopenu we krwi niż po świeżych.

6. Czy pomidory są dla wszystkich?

Czy pomidory są dla wszystkich? Nie do końca. Niektóre osoby powinny zachować szczególną ostrożność. Wśród przeciwwskazań do częstego jedzenia pomidorów warto wyróżnić takie choroby i dolegliwości jak:

• dna moczanowa,
• zgaga,
• reumatoidalne zapalenie stawów.

Osoby, u których zdiagnozowano wrażliwość przewodu pokarmowego powinny zawsze przed spożyciem pomidora obierać warzywo ze skórki. W niektórych przypadkach pomidory mogą uczulać, z tego powodu nie są zalecane dla kobiet w okresie laktacji. W przypadku dzieci, pomidory warto wprowadzać do diety stopniowo. W przeciwnym razie u dziecka może pojawić się reakcja alergiczna.

7. Pomysły na potrawy z pomidora

Pomidory można spożywać w różnej postaci. Dobrze smakują na surowo – jako dodatek do kanapek czy sałatek. Przecier z pomidorów bądź koncentrat jest bazą do jednej z najbardziej znanych i lubianych zup w naszym kraju, mowa oczywiście o zupie pomidorowej. Czy ktoś z nas wyobraża sobie życie bez ketchupu? Wiele osób na pewno nie. Skład tego dodatku do potraw jest również oparty na pomidorach.

Jednak najbardziej pomidorowa wydaje się być kuchnia włoska. Wiele pysznych i znanych potraw nie zaistniałoby bez dodatku pomidorów. Weźmy na przykład klasyczne spaghetti bolognese z sosem pomidorowym czy pizzę. Są to szeroko rozpowszechnione potrawy i w związku z tym ulegają modyfikacjom, jednak bez dodatku pomidorów czy przetworów z tych warzyw nie smakują tak samo.

Ponadto pomidory są wykorzystywane do bruschetty czy calzone. Są również podstawowym składnikiem lekkiej sałatki Caprese. Przypominamy, że ta sałatka, oprócz pomidorów, składa się z sera mozarella, oliwy z oliwek, grubo zmielonego pieprzu oraz listków bazylii.

Pamiętajmy o tym, że przechowywanie pomidorów wymaga odpowiednich warunków. Przede wszystkim powinniśmy zabezpieczyć je przed niskimi temperaturami, pomidory nie lubią zimna. Szkodzi im temperatura poniżej 7 stopni. Dlatego też nie wkładajmy ich do lodówki, ale pozostawmy w temperaturze pokojowej.

8. Jakie wartości odżywcze mają surowe pomidory