Zbijają cholesterol. Ryzyko udaru spada o 41 proc.

Oliwki to owoce, pochodzące z drzewek oliwnych, które potrafią wydawać plony nawet 150 lat. Pierwsze owoce pojawiają się dopiero po 10 latach od momentu posadzenia.

Istnieje około 300 odmian drzew, których owoce mają charakterystyczny smak i zapach. Kwitną wiosną, a zimą zbierane są oliwki, które dojrzewając, zmieniają stopniowo barwę od zielonej do czarnej, którą uzyskują pod koniec jesieni lub z początkiem zimy.

Stopień dojrzałości oliwek wpływa na smak otrzymanej z nich oliwy. Bardzo dojrzałe oliwki nadają oliwie łagodny charakter, natomiast mniej dojrzałe intensywny aromat. Najlepszej jakości oliwę otrzymuje się z oliwek ręcznie zbieranych.

Najlepsza pod względem właściwości odżywczych jest oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia na zimno, określana mianem extra virgin. Jest bogata w kwasy tłuszczowe jednonienasycone, natomiast uboga w kwasy tłuszczowe nasycone.

Spośród kwasów tłuszczowych w oliwie występują głównie: oleinowy (55-83 proc.), palmitooleinowy (0,3-3,5 proc.), palmitynowy (7,5-20 proc.), stearynowy (0,5-5,0 proc.), linolowy (3,5-21 proc.) i linolenowy (0,9-1,5 proc.).

Zastąpienie masła i margaryny oliwą z oliwek zapobiega rozwojowi chorób układu krążenia, gdyż prowadzi do zachowania zdrowej równowagi cholesterolu we krwi. Ponadto następuje podwyższenie tzw. dobrego cholesterolu HDL. Oliwa z oliwek jest bogata w witaminę E, która opóźnia proces starzenia.

Działanie przeciwnowotworowe

Działanie przeciwnowotworowe oliwki zawdzięczają właściwościom antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym. Od dawna bowiem wiadomo, że uszkadzający strukturę komórek stres oksydacyjny i przewlekły stan zapalny zaliczane są do głównych czynników zwiększających ryzyko nowotworu.

Ustalono, że największą rolę oliwki odgrywają w profilaktyce raka piersi. Zawierają bowiem związki o nazwie triperteny, głównie kwas ursolowy i oleanowy, które przerywają namnażanie się chorobotwórczych komórek. Podobne działanie wykazują w przypadku raka żołądka.

Ich zdrowotne działanie polega także na ochronie nici DNA przed wspomnianym stresem oksydacyjnym, czyli stanem zaburzenia równowagi pomiędzy antyoksydantami a niebezpiecznymi wolnymi rodnikami.

Najbardziej narażone są na niego osoby żyjące w ciągłym nerwowym napięciu, palące papierosy czy intensywnie aktywne fizycznie. To zwłaszcza w ich diecie nie powinno zabraknąć oliwek.

Zmniejszenie ryzyka cukrzycy

Jedną z głównych przyczyn rozwoju cukrzycy typu drugiego jest dieta bogata w tłuszcze. Wiadomo jednak, że nie wszystkie ich rodzaje działają w taki sam sposób. Zdrowiu w ogromnym stopniu sprzyjają bogato występujące w oliwkach jednonienasycone kwasy tłuszczowe, te same, które znajdują się w składzie orzechów i nasion.

Związki te mogą zapobiegać nie tylko rozwojowi cukrzycy, ale i innych chorób przewlekłych. W Hiszpanii przeprowadzono badanie, którego celem było sprawdzenie faktycznego wpływu diety śródziemnomorskiej na ryzyko rozwoju cukrzycy.

418 zdrowych ochotników podzielono na dwie grupy. W niskotłuszczowej diecie osób należących do pierwszej z nich dominowały oliwki (litr tygodniowo), w diecie pozostałych – orzechy (30 gramów dziennie).

Po siedmiu latach trwania eksperymentu okazało się, że na cukrzycę zapadło 17,9 proc. członków grupy orzechowej i jedynie 10 proc. oliwkowej. Cała grupa była zaś aż o ponad 50 proc. mniej narażona na cukrzycę niż osoby praktykujące dietę niskotłuszczową, wyłączającą obydwa składniki.

Ochrona przed udarem mózgu

Oliwki, a dokładniej sporządzony z nich olej, zainteresowały także francuskich badaczy, którzy doszli do wniosku, że codzienne spożywanie tego produktu może uchronić nas przed zagrażającym życiu udarem.

Wyniki ich eksperymentu opublikowano w znanym czasopiśmie medycznym "Neurologia", wydawanym przez Amerykańską Akademię Neurologii. Eksperci zebrali informacje na temat stanu zdrowia 7625 osób powyżej 65. roku życia, które nigdy nie przeszły udaru.

Następnie, po przeprowadzeniu ankiety, podzielili ich na trzy grupy, zgodnie z częstotliwością korzystania przez nich z oliwy z oliwek. Po pięciu latach okazało się, że ci, którzy określili je jako "bardzo częste", byli o 41 proc. mniej narażeni na udar niż osoby niespożywające jej w ogóle.

Wspomaganie pracy serca

Kiedy wolne rodniki utleniają cholesterol, dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych, a w tętnicach zaczynają odkładać się złogi, co może doprowadzić do zawału serca. Antyoksydacyjne składniki zawarte w oliwkach utrudniają ten proces, zapobiegając także innym, poważnym chorobom ze strony układu sercowo-naczyniowego.

Oliwki hamują dodatkowo proces starzenia się serca. Z biegiem czasu słabnie kondycja tętnic, co może wywoływać liczne problemy zdrowotne. Związki zawarte w oliwkach zmniejszają uszkodzenie śródbłonka, czyli warstwy wyściełającej ich wnętrze, dzięki której transport krwi może odbywać się bez żadnych zakłóceń. Sprzyjają także regeneracji mikrouszkodzeń, do których dochodzi u osób w podeszłym wieku.