Rzeżucha - właściwości, uprawa, zastosowanie

Rzeżucha kojarzy nam się przede wszystkim z okresem wiosennym i Wielkanocą. Towarzyszy nam podczas wielkanocnego śniadania, jednak często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak wielkim skarbem jest ta niepozorna roślina. Jest bogactwem wielu wartości odżywczych, dlatego warto uprawiać i stosować ją przez cały rok.

1. Właściwości rzeżuchy

1.1. Co to jest rzeżucha?

Rzeżucha to roślina, która należy do rodziny kapustowatych. Rośnie do kilku centymetrów wzwyż. Uprawa rzeżuchy nie wymaga specjalnych warunków czy stosowania nawozów. Wystarczy woda i odpowiednie nasłonecznienie.

Charakterystyczny dla rzeżuchy jest jej pikantny smak i ostry zapach. W Polsce wyróżnia się dziewięć odmian tej rośliny, od hodowanych w specjalnych akwariach po rosnące dziko na łące. Dla naszego zdrowia najważniejsza jest jednak jadalna jej odmiana - rzeżucha ogrodowa.

Rzeżucha jest bogatym źródłem wielu witamin i wartości odżywczych. Zawiera sporo witaminy C, która nadaje jej właściwości wspomagających pracę układu krwionośnego.

Zobacz film: "Właściwości rzeżuchy [Specjalista radzi]"

Ponadto jest bogatym źródłem witaminy K, witaminy A i witamin z grupy B.

Poza dużą zawartością witamin, rzeżucha jest także bogata w takie składniki jak:

• kwas foliowy,
• wapń,
• cynk,
• fosfor,
• siarka,
• żelazo,
• chrom,
• potas.

1.2. Jak wzmocnić układ kostny

Właściwości rzeżuchy mają zbawienny wpływ na funkcjonowanie układu kostnego, ponieważ zapobiega utracie wapnia z kości.

Dzięki swoim właściwościom rzeżucha zwiększa też przyswajalność żelaza, sama zawiera go też sporo, dlatego osoby cierpiące na anemię powinny częściej dodawać do swoich potraw rzeżuchę.

Witamina C wykazuje działanie antynowotworowe. Dzięki dużej zawartości tej witaminy, rzeżucha polecana jest palaczom - często cierpią oni na niedobór witaminy C.

Oprócz witaminy C, rzeżucha posiada wiele innych przeciwutleniaczy, które chronią nas przed nowotworami.

Osoby, które są narażone na zachorowanie na raka płuc, powinny spożywać więcej rzeżuchy. Zawarte w niej izotiocyjaniany zapobiegają tej niebezpiecznej chorobie. Witamina K i C to nie wszystko. Spożywanie rzeżuchy pozwoli nam przyswoić także witaminę PP.

Rzeżucha doskonale wpływa na nasz wzrok. Częste spożywanie rzeżuchy ochrania siatkówkę przed niebezpiecznym promieniowaniem ultrafioletowym.

Ponadto zawarta w niej zeaksantyna oraz luteina sprawiają, że znacznie lepiej widzimy.

To nie wszystko. Ostry smak rzeżuchy poprawia apetyt, dlatego warto ją od czasu do czasu "przemycić" do ulubionych potraw małego niejadka lub seniora, który nie chce jeść.

Rzeżucha jest również źródłem jodu, który dobrze wpływa na tarczycę, a więc będzie świetna dla osób, które borykają się z niedoczynnością tego gruczołu.

Magnez zawarty w tej roślinie jest nieodzowny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego. Dzięki zawartości magnezu i potasu, rzeżucha wspiera osoby narażone na ciągły stres.

Regularnie spożywana rzeżucha może pomóc także na takie dolegliwości jak:

• cukrzycę i choroby trzustki
• choroby układu krążenia
• choroby nerek
• egzemy i trądzik
• choroby reumatyczne

Rzeżucha to niezwykle bogate źródło wapnia, a wiemy doskonale, że dzięki temu pierwiastkowi poprawia się stan naszych kości, sprawnie funkcjonuje układ krwionośny i mięśniowy.

Wapń uczestniczy również w procesach przemiany materii. W kiełkach rzeżuchy znajdziemy też chrom i potas.

Oprócz wspomnianych pierwiastków, rzeżucha zawiera siarkę, która doskonale wpływa na stan włosów i paznokci. Z kolei antyoksydanty przyczyniają się do zahamowania procesów starzenia.

Rzeżucha znana jest też ze swoich właściwości oczyszczających, co pomaga pozbyć się niedoskonałości skórnych, np. trądziku. Spożywanie rzeżuchy służy więc nie tylko naszemu zdrowiu, ale również urodzie.

2. Jak uprawiać ją w domu

Informacje na temat tego jak sadzić rzeżuchę znajdziemy na opakowaniu nasion. Jeśli wybierzemy nasiona rzeżuchy na wagę, bez problemu znajdziemy informacje w sieci.

Uprawa rzeżuchy nie wymaga specjalnych warunków. Wystarczy płaskie naczynie, np. tacka lub niewielki talerzyk, odrobina waty bądź ligniny i nasiona rzeżuchy.

Do najlepszych nasion rzeżuchy należą te sprzedawane w papierowych torebkach. Warto bowiem wiedzieć, że nasiona rzeżuchy dostępne na wagę są zazwyczaj gorszej jakości.

Są dwa sposoby uprawy rzeżuchy:

• Nasiona można obficie zalać wodą i poczekać, aż zgęstnieje i zrobi się "kleik" podobny do tego, który powstaje z siemienia lnianego. Tak powstają masę należy rozsmarować na ligninie, włożyć do naczynia i przykryć na kilka dni.
• Nieco mniej wymagającą opcją jest rozsypanie suchych nasion na talerzu wypełnionym watą i obfite spryskanie wodą.

Zwróćmy przy tym uwagę na to, by nasionka nie nakładały się na siebie, powinny być gęsto rozrzucone, ale z zachowaniem minimalnych odstępów.

Dobrym pomysłem jest przykrycie zasianej rzeżuchy na okres dwóch dni, żeby pojawiły się kiełki. Potem zdejmujemy przykrywkę i czekamy około tygodnia aż rzeżucha urośnie.

Przez cały ten czas zadbajmy o to, by wyściółka była wilgotna – jednak nie może być za mokra, pływać w wodzie. Pamiętajmy o tym, by naszą miniuprawę ustawić w dobrze nasłonecznionym miejscu, np. na parapecie.

3. Rzeżucha w codziennym menu

Rzeżucha jest cennym źródłem wielu witamin i składników odżywczych, dlatego warto włączyć ja do codziennego menu. Roślina ta ma także szereg zastosowań w kosmetyce, więc może poprawić nie tylko zdrowie, ale i urodę.

3.1. Wykorzystanie rzeżuchy w kuchni

Rzeżucha doskonale sprawdza się jako dodatek do kanapek, sałatek, tostów, omletów i past jajecznych, można dodać ją też do wiosennego twarożku.

Rzeżuchą możemy też urozmaicić ulubioną zupę. Warto przy tym wiedzieć, że w rzeżusze poddanej obróbce termicznej wzrasta ilość witaminy K.

Nie zapominajmy, że spożycie 2 lub 3 łyżeczek rzeżuchy dziennie to maksymalna dawka. Dodawajmy kiełki rzeżuchy więc w rozsądnych ilościach do różnych potraw.

Można także przygotować sobie regenerujący napój, mieszając ze sobą około pół szklanki soku z rzeżuchy ze szklanką wody. Taki napój dobrze jest pić na czczo.

Oczywiście dania z rzeżuchą warto jeść nie tylko przy okazji Wielkanocy, ale przez cały rok. Spożycie tej rośliny jest szczególnie zalecane w okresie przesilenia wiosennego, ponieważ dostarcza wielu cennych składników, które pozwalają zwalczyć zmęczenie i "wrócić do życia".

3.2. Tonik z rzeżuchy

Rzeżucha posiada właściwości rozjaśniające piegi i wszelkie przebarwienia. Dlatego kobiety chętnie stosują domowe toniki i maski z wykorzystaniem soku z rzeżuchy.

Wystarczy wymieszać sok z miodem w proporcji 3:1, nałożyć na twarz za pomocą wacika i zmyć, kiedy wyschnie.

Taki zabieg warto powtarzać przynajmniej raz w tygodniu, aby efekt był lepszy i trwalszy.

Rzeżucha wzmocni także nasze włosy. Wystarczy płukać je rozcieńczonym sokiem z rzeżuchy, albo wetrzeć pół szklanki w umyte i osuszone włosy, zawinąć w ręcznik i poczekać około 30 minut. Następnie spłukać obficie wodą.

Działanie oczyszczające rzeżuchy może pomóc w leczeniu trądziku i problemów z przetłuszczającą się cerą.

4. Kaloryczność rzeżuchy