Żurawina - właściwości, w ciąży, przepisy

Żurawina to wciąż mało popularny w Polsce owoc. Kiedyś nazywana cytryną dla ubogich. Większość z nas nie wie, jakie właściwości są ukryte w żurawinie, a warto jeść żurawinę, ponieważ jest jednym z najbardziej prozdrowotnych owoców. Jedząc żurawinę zmniejszamy ryzyko zachorowania na choroby przyzębia i próchnicę, wrzody żołądka, infekcje dróg moczowych, a także choroby serca.

Żurawina ze względu na swoje dobroczynne działanie dla zdrowia, powinna znaleźć się na stałe w naszej diecie. Żurawina jest bowiem bogata w bardzo silnym przeciwutleniacze i poliantocyjanidy.

1. Charakterystyka żurawiny

Żurawina jest wiecznie zieloną, niską krzewinką o małych, czerwonych owocach, przypominających jagody lub borówki. Jej naturalnym środowiskiem są tereny wilgotne o kwaśnym, torfowym podłożu. Z powodzeniem można ją uprawiać w ogródku.

Posiada ciemnozielone liście, różowobiałe kwiaty, pojawiające się zwykle pod koniec czerwca. Kwiaty te przypominają kształtem żurawia - stąd najprawdopodobniej wzięła się nazwa tej rośliny.

Zobacz film: "Jak ograniczyć węglowodany w diecie?"

Owoce żurawiny mają zwykle kolor różowo-czerwony. Pojawiają się na początku września, a zbierać je można dopiero późną jesienią, lub nawet zimą, jeśli jest bezśnieżna i łagodna.

W medycynie, w celach pielęgnacyjnych lub kulinarnych, wykorzystywane są dwa gatunki żurawiny:

• żurawina wielkoowocowa (amerykańska) - pochodzi z Kanady i Stanów Zjednoczonych, które w jej uprawie są rekordzistami. Można hodować ją w ogrodzie, sprawdza się jako roślina dekoracyjna. Jest odporna na choroby i niskie temperatury,
• żurawina błotna - naturalnie rośnie w USA, północnej Azji, jak również w Polsce (głównie na Mazurach, Lubelszczyźnie i Pomorzu). Jest bardziej cierpka niż żurawina amerykańska, można uprawiać ją w także w ogrodzie.

W żurawinie znajduje się dużo błonnika, witamin (B1, B2, B6, C, E, karoten), a także minerałów: sodu, potasu, fosforu, wapnia, magnezu, jodu i żelaza (wspomaga walkę z anemią) oraz flawonoidy (a konkretnie poliantocyjanidy), które pełnią funkcję silnych przeciwutleniaczy.

Dieta bogata w żurawinę zalecana jest przy niedoborach witaminy B, witaminy C, a także przy niedoborach witaminy E. Żurawina jest również pomocna w leczeniu niektórych schorzeń jak na przykład w schorzeniach układu moczowego.

Kwas benzoesowy w żurawinie sprawia, że jest owocem długo zachowującym świeżość. Kwasy cytrynowy i jabłkowy nadają żurawinie kwaśny, cierpki smak, dlatego te świeże owoce w diecie pojawiają się bardzo rzadko. Częściej niż po świeżą żurawinę sięgamy po przetworzoną.

2. Właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybiczne

Owoce żurawiny mają właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze, dlatego powinno się spożywać żurawinę przy różnych infekcjach jako wspomaganie leczenia oraz jako skuteczną profilaktykę.

Flawonoidy w żurawinie z kolei mają właściwości przeciwutleniające, dlatego żurawina stosowana jest w profilaktyce chorób serca, układu krążenia i miażdżycy. Dzięki swoim właściwościom żurawina pomaga też utrzymać odpowiedni poziom cholesterolu HDL („dobry” cholesterol). Niezwykle ważnymi substancjami prozdrowotnymi w żurawinie są procyjanidyny.

Owoce żurawiny mają właściwości oczyszczające organizm z toksyn – są zatem idealnym składnikiem każdej diety. To także dobre owoce na odchudzanie.

Owoce żurawiny, jak mogłoby się zdawać niepozornego krzewu, są przyrządzane w różnej formie, np. jako wyciąg z żurawiny, suszona żurawina, sos do polania mięsa, syrop żurawinowy czy herbatka z żurawiny.

Trzeba pamiętać, że aby żurawina zachowała swoje zdrowotne właściwości, musi być rzeczywiście zawarta w powyższych produktach.

Aromat żurawinowy, choćby i identyczny z naturalnym, nie ma żadnych prozdrowotnych właściwości. Dlatego przed zakupem produktu powinniśmy dokładnie przeczytać jego skład.

3. Skuteczne lekarstwo na różne dolegliwości

Istnieje cała lista zaburzeń i chorób, na które lekarstwem może być żurawina.

• Infekcje dróg moczowych. Żurawina zmniejsza ilość bakterii E. coli, która wywołuje stany zapalne tych miejsc, a przy tym dzięki swoim właściwościom żurawina osłania drogi moczowe, by E. cola nie osadzała się na nich.

Żurawinę zaleca się także osobom, które mają problemy ze zbyt częstym oddawaniem moczu i niewypróżnianiem pęcherza do końca.

Żurawina jest zalecana osobom szczególnie narażonym na infekcje dróg moczowych, np. po udarze lub cierpiącym na zaburzenia neurologiczne.

• Choroby dziąseł - Owoce żurawiny w znaczącym stopniu przeciwdziałają rozwojowi bakterii często występujących w jamie ustnej. Dzięki temu rzadziej występują choroby dziąseł, przyzębia i śluzówki.

• Wrzody żołądka

Podobnie jak w przypadku dróg moczowych, substancje zawarte w żurawinie stanowią barierę przed osiadaniem na ścianach narządów wewnętrznych bakterii.

• Choroby serca

Żurawina nie tylko zmniejsza ryzyko chorób serca, ale także dzięki blokowaniu utleniania się cholesterolu, nie pozwala na zatykanie się naczyń krwionośnych oraz powstanie zakrzepów. Działanie żurawiny rozszerza także naczynia krwionośne, co sprawia, że zdrowa dieta dla osób zagrożonych ryzykiem miażdżycy i zakrzepów powinna zawierać ich jak najwięcej.

• Działanie antybakteryjne

Żurawina wykazuje działanie antybakteryjne, pomaga zwalczać infekcje dróg moczowych. Hamuje przyleganie bakterii Escherichia coli do ścian komórkowych w drogach moczowych, ułatwi ich wydalanie i ogranicza namnażanie.

Podobnie działa na bakterie Helicobacter pylori, które odpowiadają za drobnoustroje wywołujące próchnicę, choroby przyzębia i dziąseł, oraz za powstawanie wrzodów. Związki zawarte w żurawinie mają podobne działanie jak teflon. Tworzą powłokę, która utrudnia przyleganie bakterii do szkliwa i infekowanie dziąseł.

• Ulga w czasie menopauzy

Obecna w żurawinie witamina P pomaga na dokuczliwe uderzenia gorąca, lub zaczerwienianie się skóry.

• Właściwości przeciwgrzybicze żurawiny

Przeprowadzono wiele badań w laboratoriach, w których udowodniono szerokie spektrum działania przeciwgrzybicznego i antybakteryjnego. Ich wyniki są pomocne podczas wykorzystania wyciągu z żurawiny w walce z takimi bakteriami, jak np. Salmonella enteridis czy Staphylococcus aureus, oraz niektórymi rodzajami grzybów, które powodują choroby skóry.

Podobne do żurawiny właściwości mają także inne owoce zawierające poliantocyjanidy, takie jak dzikie czarne jagody, śliwki, truskawki, czerwone jabłka, jeżyny, maliny i zielone winogrona. Żurawiny jednak zawierają najwięcej tych silnych przeciwutleniaczy.

Żurawina jest owocem, który pełni kluczową rolę w zdrowej diecie. Powinna w różnej formie na stałe zagościć w jadłospisie, byśmy mogli czerpać korzyści z cennych leczniczych właściwości żurawiny. Żurawinę możemy jeść suszoną, ale bardzo zdrowy jest także sok z żurawiny.

W sieci można znaleźć dużo przepisów z żurawiną. Przepisy z żurawiną to nie tylko ciasta, ale też różne dodatki do mięsa. Żurawina do mięsa to świetne rozwiązanie.

Smak żurawiny w przepisach na różne mięsa sprawdza się idealnie, dlatego, jeśli chcemy zaskoczyć naszych gości, warto urozmaicić obiad i przygotować właśnie żurawinę do mięsa.

4. Wskazania do stosowania w czasie ciąży

Dzięki swojemu słynnemu działaniu związanego z ochrona pęcherza przed infekcjami, żurawina polecana jest kobietom będącym w ciąży. Mają one często problemy z zapaleniem pęcherza i dróg moczowych, na co pomaga właśnie ten owoc.

Ponadto znajdują się w niej duże ilości błonnika, który pomaga zwalczać zaparcia, które często dokucza ciężarnym kobietom.

Żurawina jest bogatym źródłem witaminy A, C, witamin z grupy B i kwasu foliowego. Zawiera w sobie minerały, takie jak wapń, potas, fosfor i żelazo, które są niezbędne w diecie kobiet w ciąży.

Ponadto suplementacja kwasu foliowego i żelaza pomaga w niwelowaniu ryzyka wystąpienia powikłań i chorób u matki i dziecka, przedwczesnego porodu, oraz urodzenia dziecka o niskiej wadze.

Spożywanie żurawiny przez kobiety w ciąży pomaga zaspokajać potrzeby żywieniowe matki i dziecka.

Chociaż istnieje szereg korzyści dla kobiet ciężarnych, wynikających ze spożywania żurawiny, nie potwierdzono bezpieczeństwa tego produktu. Nie udowodniono jednak także negatywnego działania tych owoców.

Żurawina w dużych ilościach może co najwyżej wywołać biegunkę i problemy gastryczne.

5. Żurawina a karmienie piersią

Żurawina jest zupełnie bezpieczna dla kobiet karmiących swoje dzieci piersią. Nie znaleziono żadnych dowodów na jej szkodliwość w stosunku do najmłodszych dzieci - wręcz przeciwnie. Dzięki zawartości dobroczynnych witamin, żurawina ma doskonały wpływ na rozwój maluszka.

6. Jak ususzyć owoc żurawiny?

Aby samodzielnie ususzyć żurawinę możemy użyć elektrycznej suszarki do warzyw i owoców albo piekarnika. Owoce powinniśmy wcześniej umyć, dokładnie wysuszyć i wysypać na blaszkę wyłożoną papierem do pieczenia. Owoce luźno rozsypujemy. Najlepiej jak ususzymy je w temp. 50 °C zostawiając lekko uchylone drzwi piekarnika.

Dobrze jest co kwadrans poprzesuwać owoce przy pomocy drewnianej łyżki, albo wyjmować blachę z piekarnika i delikatnie nią potrząsać. Po półtorej godziny owoce powinny być wysuszone. Suszoną żurawinę pozostawiamy do wystygnięcia, po czym przesypujemy do papierowej torebki lub słoika z podziurawionym wieczkiem. Możemy ją przechowywać nawet rok.

7. Pielęgnacyjne właściwości żurawiny

Producenci kosmetyków świetnie znają właściwości pielęgnacyjne żurawiny i coraz częściej sok z tego owocu zostaje dodawany do ich produktów. Stanowi ona rewelacyjne źródło przeciwutleniaczy, które walczą z wolnymi rodnikami, odpowiedzialnymi za procesy starzenia się organizmu.

Kosmetyki, które w swoim składzie zawierają wyciąg z żurawiny wykazują właściwości:

• antybakteryjne i odmładzające,
• rozjaśniające,
• regulujące pH skóry,
• odświeżająco.

Służy także do zwalczania trądziku. Sok z żurawiny, połączony z witaminą C pomaga obniżyć poziom wydzielania łojotoku. Takie połączenie jest stosowane często w gabinetach kosmetycznych jako maseczka liftingująca, rozjaśniająca twarz i likwidująca przebarwienia.

8. W jakiej postaci najlepiej spożywać żurawinę?

Owoce żurawiny możemy jeść suszone lub surowe. Te ostatnie, ze względu na bogatą zawartość antocyjanów, są cierpkie w smaku, stąd też spożywanie ich w formie nieprzetworzonej może być utrudnione.

Z tej właśnie przyczyny suszona żurawina zawiera dodatek cukru, syropem glukozowo-fruktozowym lub sacharozy, oleju słonecznikowego, lub czasem nawet środków konserwujących. Dodatki te mogą stanowić nawet połowę składu.

Najlepszy dla celów zdrowotnych będzie sok świeżo wyciskany. Można taki sok dostać w zwykłych sklepach.

9. Sposoby na wykorzystanie żurawiny w kuchni

Poniżej zamieszczamy kilka pomysłów na wykorzystanie żurawiny w kuchni.

9.1. Żurawinowy koktajl wspomagający odchudzanie

Składniki:

• szklanka naturalnego jogurtu,
• pół szklanki żurawiny,
• łyżeczka miodu,
• 1/4 łyżeczki cynamonu,
• łyżka zmielonego siemienia lnianego,
• melisa lub mięta.

Sposób przygotowania:

Żurawinę wyjmujemy z lodówki, myjemy i odsączamy. Wkładamy ją do garnka, zalewamy szklanką ciepłej wody. Tak przygotowaną doprowadzamy na wrzenia (nie gotujemy).

Przecieramy, dodajemy miód lub cukier trzcinowy. Miksujemy żurawinę z jogurtem naturalnym. Dodajemy siemię lniane i cynamon.

Całość przelewamy do szklanki i wkładamy na kilkanaście minut do lodówki. Przed podaniem naszego koktajlu dekorujemy go świeżą melisą lub miętą.

Zamiast jogurtu można użyć maślanki lub kefiru.

9.2. Lecznicza nalewka z żurawiny

Spożywanie nalewki z żurawiny może wzmocnić naszą odporność na wirusy i bakterie, które odpowiadają za przeziębienie i grypę. Dobrze jest pić ją w ilościach nie większych niż 3-4 kieliszki na tydzień.

Składniki:

• 2 szklanki cukru,
• 1 kg żurawiny,
• 0.5 l wódki.

Sposób przygotowania:

Myjemy i dobrze suszymy owoce żurawiny, np. papierowym ręcznikiem. Owoce mrozimy i po 24 godzinach rozmrażamy. Taki zabieg pozwoli zniwelować gorzki smak żurawiny.

Wsypujemy żurawinę do słoja o pojemności 3 litrów, po czym ją rozgniatamy, aby puściła sok. Owoce zalewamy wódką i odstawiamy na 2-3 tygodnie. Po tym czasie odlewamy wódkę z sokiem do butelki, owoce natomiast cedzimy i wkładamy z powrotem do słoja.

Zasypujemy owoce cukrem, mieszamy i odstawiamy na 3 tygodnie. Po tym czasie cedzimy sok z owoców przez sito i łączymy go z wódką wcześniej odlaną z owoców. Owoce można wyrzucić.

Mieszamy i odstawiamy nalewkę na tydzień lub dwa w zaciemnione miejsce.

9.3. Deser żurawinowy

Składniki:

20 dag cukru, 50 dag świeżej żurawiny, 2 czubate łyżki mąki ziemniaczanej, 4 goździki, szczypta cynamonu. Przygotowanie:

Żurawinę rozgniatamy w misce, po czym przekładamy ją do rondla. Dodajemy pół szklanki wody i cedzimy. Połowę płynu studzimy, do reszty dodać cukier, cynamon i goździki. Zagotować, wyjąć goździki.

Do wystudzonego soku dodajemy mąkę ziemniaczaną, mieszamy z zimną wodą, znów dokładnie mieszamy. Następnie wlewamy do gotującej się reszty soku i gotujemy przez 5-7 minut, nieprzerwanie mieszając. Można podawać także z bitą śmietaną.

9.4. Napar z suszonej żurawiny do picia i płukania jamy ustnej

Składniki:

2 łyżki suszonych owoców, szklanka wrzątku.

Przygotowanie:

Aby przygotować napar z żurawiny, zalewamy suszone owoce wrzątkiem i pozostawiamy około 20 minut pod przykryciem. Jeśli cierpimy na choroby żołądka, możemy wypijać 1 lub 2 kubki naparu dziennie, mniej więcej 2 godziny po posiłku.

Do płukania jamy ustnej dobrze jest przygotować taki napar z mniejszej ilości wody, np. 2 łyżki owoców zalewamy 100 ml wrzątku.

10. Żurawinowa dieta na oczyszczanie i odchudzanie

Osoby, którym zależy na pozbyciu się zbędnych kilogramów, również powinny pamiętać o żurawinie. Ma ona rewelacyjne właściwości odtruwające, reguluje przemianę materii i pomaga usuwać toksyny z organizmu.

Aby oczyścić swój organizm, układaj przez 3 dni jadłospis według poniższego wzoru:

• od razu po przebudzeniu wypijamy szklankę wody z sokiem z cytryny, możemy dodać również łyżeczkę zmielonego siemienia lnianego,
• następnie pół godziny przed każdym posiłkiem wypijamy szklankę soku z żurawiny (bez cukru),
• na śniadanie: naleśniki z konfiturą żurawinową plus herbata ziołowa lub owocowa,
• przed południem wypijamy sok żurawinowy,
• przekąska - pół sporego grejpfruta,
• przed obiadem znów wypijamy sok żurawinowy,
• na obiad: 2 plastry wieprzowej polędwiczki, surówka z białej kapusty, 2 łyżki kaszy pęczak, szklanka soku pomidorowego,
• przed kolacją sok żurawinowy,
• na kolację: koktajl mleczno-żurawinowy z 2 łyżkami płatków owsianych lub otrębów pszennych plus zielona herbata.

Kurację powinniśmy stosować regularnie; najlepiej powtarzać ją co dwa tygodnie, aż poczujemy przypływ energii i pozbędziemy się nadprogramowych kilogramów.

11. Przeciwskazania do stosowania

Mimo wielu cennych właściwości, które posiada żurawina, nie jest ona przeznaczona dla każdego. Przede wszystkim dlatego, że zawiera szczawiany, które, jeśli występują w dużych ilościach, krystalizują się.

Ważne jest, aby osoby cierpiące na choroby nerek lub układu moczowego, nie spożywały żurawiny w nadmiarze i przez dłuższy okres. Ponadto szczawiany utrudniają wchłanianie wapnia w jelitach, dlatego żurawiny powinny unikać także chorzy na osteoporozę.

Żurawiny nie powinny spożywać również osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe (warfarynę). Związki w owocu tym zawarte utrudniają usuwanie warfaryny z organizmu, co prowadzić do pojawienia się krwotoków.

12. Kalorie i wartości odżywcze surowej żurawiny.