Kakao - co to jest, właściwości zdrowotne, zastosowanie w kuchni, kalorie

Kakao to główny składnik naszego ulubionego smakołyku, czyli czekolady.  Dodajemy je także do ciast albo przygotowujemy smaczny i rozgrzewający napój na jego bazie. Ziarna kakaowca trafiły do Europy za sprawą Krzysztofa Kolumba. Charakterystyczny smak podbił nasze serca, ale czy kakao jest zdrowe?

1. Co to jest kakao?

Kakao to ciemnobrązowy proszek, który powstaje z nasion kakaowca. Są one czyszczone, sortowane, poddawane fermentacji, prażeniu, łuszczeniu, rozdrobnieniu i odtłuszczeniu. Następnie mieli się je na proszek, który wszyscy znamy jako kakao. Tłuszcz kakaowy, który powstaje w czasie tego procesu to masło kakaowe – główny składnik czekolady oraz surowiec kosmetyczny.

Mgr inż. Marcelina Szulżycka Dietetyk, Wrocław

Kakao posiada wiele prozdrowotnych właściwości, dlatego w umiarkowanych ilościach może być spożywane w trakcie stosowania większości diet odchudzających. Ważne jest jednak, aby wybierać kakao naturalne, bez dodatku substancji słodzących.

Drzewa kakaowe rosną w Ameryce Południowej. Smak i aromat kakao zależy od tego, z jakiej odmiany kakaowca uzyskano cenny proszek. Wyróżniamy 3 główne odmiany kakao: Criollo (ma najbogatszy smak), Forastero (ma gorzki smak i jest najczęściej wykorzystywane do produkcji czekolady) oraz Tinitario (odmiana, która powstała z połączenia dwóch poprzednich).

Gorzki napój z ziaren kakaowca był ceniony przez Majów i Azteków. Aztekowie pili kakao po posiłku, zanim udali się na sjestę. Majowie przyrządzali napój na ciepło i wzbogacali jego smak przyprawami (wanilią i chili), a do słodzenia używali miodu.

Do Europy kakao trafiło w XVI wieku razem z Hiszpanami, którzy przywieźli je z Ameryki Południowej. Europejczycy udoskonalili recepturę przygotowywania czekolady do picia, ponieważ gorzki smak, który lubili Indianie, nie spotkał się na Starym Kontynencie z taką aprobatą. Do proszku kakaowego zaczęto dodawać więc mleko, śmietankę i cukier – w ten sposób powstał napój, który większości z nas kojarzy się z dzieciństwem.

Sprawdź, dlaczego warto jeść gorzką czekoladę [9 zdjęć]

Niewiele osób potrzebuje przekonujących argumentów, aby sięgnąć po czekoladę. Smak i poprawa samopoczucia

zobacz galerię

2. Właściwości zdrowotne kakao

Ziarna kakaowca są skarbnicą prozdrowotnych substancji. Kakao jest bogate w żelazo, wapń, magnez i fosfor. To właśnie zawartość tych składników sprawia, że czekolada poprawia nam nastrój. Badania wykazały, że braki tych minerałów odpowiadają za zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) u kobiet. Dzięki tym substancjom lepiej radzimy sobie ze stresem i mamy lepszą koncentrację. Poza tym kakao jest bogate w witaminy A, E oraz witaminy z grupy B.

Naturalne kakao zawiera wiele przeciwutleniaczy, które są bezcenne dla naszego zdrowia. Antyoksydanty chronią organizm przed chorobotwórczymi czynnikami i likwidują wolne rodniki. Ich obecność w diecie to szansa na uniknięcie chorób układu krążenia oraz nowotworów.

W kakao znajduje się epikatechina, czyli rodzaj flawonoidu. Badacze z Harvardu odkryli, że członkowie plemienia Kuna z Panamy, którzy piją nawet 40 filiżanek kakao tygodniowo, bardzo rzadko chorują, nie mają oznak demencji i żyją dłużej. Naukowcy zasługi te przypisują właśnie epikatechinie, która naturalnie występuje też w herbacie oraz winie. Plemię Kuna pije tylko kakao i – zdaniem naukowców – jest to ich recepta na uniknięcie groźnych chorób cywilizacyjnych dotyczących mieszkańców Zachodu (takich jak udar mózgu, rak, cukrzyca czy nowotwory).

Przeciwutleniacze są też przyjaciółmi naszej skóry. Dzięki temu, że neutralizują wolne rodniki, opóźniają procesy starzenia skóry. Jeśli więc zależy nam na młodym wyglądzie i chcemy uniknąć zmarszczek, to powinniśmy częściej sięgać właśnie po kakao. Należy jednak pamiętać, że najzdrowsze jest surowe kakao. Do czekolad i napojów kakaowych dostępnych w sklepach bardzo często trafia kakao słabej jakości. Poza tym wyroby czekoladowe są bardziej kaloryczne niż kakao, ponieważ zawierają wiele dodatków, cukru i tłuszczu.

Znane są też pobudzające właściwości kakao. To zasługa kofeiny oraz teobrominy, które dodają energii. Kakao świetnie sprawdzi się więc jako poranny napój, który sprawi, że szybciej się rozbudzimy i będziemy mieć więcej sił witalnych przez resztę dnia. Teobromina to niezwykła substancja, która nie tylko dodaje energii, ale również likwiduje oznaki zmęczenia i przyspiesza regenerację organizmu po wysiłku fizycznym oraz intelektualnym.

3. Zastosowanie kakao w kuchni

Przy wyborze kakao zwróćmy uwagę na to, by było jak najmniej przetworzone. Najwięcej wartości ma surowy produkty, który można kupić przez internet lub w sklepach ze zdrową żywnością.

Spośród oferty sklepowej wybierajmy naturalne ciemne kakao, bez dodatku cukru. Kakao instant zawiera bardzo dużo dodatków, dlatego lepiej samodzielnie przygotować pyszny napój.

Kakao do picia powstaje po wymieszaniu proszku z ciepłym mlekiem lub wodą. Jeśli chcemy uzyskać napój przypominający południowoamerykańską czekoladę, to powinniśmy dodać do niego przyprawy – wanilię, kardamon, cynamon, pieprz cayenne. Do słodzenia warto wybrać zdrowe zamienniki cukru, czyli miód, ksylitol, syrop klonowy, syrop z agawy.

Kakao jest często dodatkiem do ciast i innych słodkich wypieków. Można również wykorzystać je do dań wytrawnych – gorzki smak kakao świetnie komponuje się z wołowiną, kaczką i wieprzowiną.

4. Ile kalorii ma kakao?

W 100 gramach kakao znaleźć można około 227 kalorii.

5. Wartości odżywcze kakao w proszku